Πυρκαγιές Στερεών
Πυρκαγιές Χαρτιού
Το νερό σε καιόμενο χαρτί δρα αποτελεσματικά.
Στις πυρκαγιές χαρτιού όπως και στις πυρκαγιές ρακών, σανού, χόρτου ουσιώδες
γνώρισμα είναι ότι, ακόμα και μετά από τη κατάσβεση των φλογών, η εστία
βρίσκεται μέσα στο εσωτερικό της καιόμενης μάζας, όπου υπάρχει επίσης και η
απαραίτητη για τη διατήρηση της καύσης ποσότητα αέρα. Με τον τρόπο αυτό,
δημιουργούνται προϋποθέσεις έκλυσης αερίων (θερμότητα, διαφυγή αερίων στον
ελεύθερο αέρα) με επακόλουθο την επανάφλεξη των αερίων επί της επιφάνειας του
υλικού. Εάν, μάλιστα, η μάζα είναι σημαντική, το εκτοξευμένο νερό, ανεξάρτητα
του όγκου του, μπορεί να μη φθάνει την κεντρική εστία. Η ύπουλη αυτή συμπεριφορά
τέτοιων πυρκαγιών έχει δύο κοινά χαρακτηριστικά:
— η κατάσβεση, όταν η μάζα είναι σημαντική, πετυχαίνετε μόνο μετά την
αποκάθαρση,
— η αποκάθαρση πρέπει ν' αρχίσει μόλις περιορισθεί η φωτιά.
Στην πράξη, εάν το χαρτί είναι διασκορπισμένο και βρίσκεται στον ελεύθερο αέρα,
η φωτιά προσβάλλεται με συνήθη μέσα και η αποκάθαρση ενεργείται παράλληλα με την
κατάσβεση. Όμως, εάν το χαρτί βρίσκεται μέσα σε υπόγεια ή
παρόμοιους χώρους, λόγω μεγάλης συγκέντρωσης καπνού, είναι αναγκαία η
χρησιμοποίηση αναπνευστικών συσκευών και συσκευών εξαερισμού· επιβάλλεται να
επιχειρείται συγχρόνως κατάσβεση — αποκάθαρση— εξαερισμός. Δυσκολώτερα καίγεται
(«ανάβει») το χαρτί σε σωρούς, αλλά συχνά οι σωροί καταρρέουν —γεγονός που δεν
πρέπει να παραβλέπεται.
Πυρκαγιές Ξύλου
Βασικά, η κατάσβεση μιας φωτιάς σε ξυλεία γίνεται με νερό. Εξάλλου, η ανίχνευση
της φωτιάς, με αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης, είναι πολύ εξυπηρετική. Πολύ καλό
αποτέλεσμα υπάρχει όταν έχει εγκατασταθεί αυτόματο σύστημα καταιονισμού νερού
(sprinkler), ύστερα από μελέτη των χώρων (αποθήκευσης, επεξεργασίας). Άριστος
συνδυασμός είναι η συνεργεία αυτόματου συστήματος ανίχνευσης πυρκαγιάς και
αυτόματου συστήματος κατάσβεσης.
Στις βιομηχανίες, βιοτεχνίες κ.λπ. κατεργασίας ξύλου οι κίνδυνοι πυρκαγιάς είναι
αυξημένοι και οφείλονται στα,πολύ μικρά κομματάκια ξύλου, τη σκόνη που ακωρείται
καθώς και τα υπολείμματα του που υπάρχουν στους χώρους των επιχειρήσεων αυτών.
Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις πυρκαγιών ξύλου, στις βιομηχανίες του, έχει
αναγνωρισθεί ως αίτιο η δημιουργία σπινθήρων στα μηχανήματα κατεργασίας. Σε
αυτές τις περιπτώσεις η φωτιά λόγω ροκανιδιών, σκόνης ξύλου κ.λπ. που αιωρούνται
στους χώρους μεταδίδεται ακαριαίος. Τα μέτρα ασφάλειας πρέπει να αποβλέπουν
συνεπώς στο να εκλείψουν όλες οι πηγές δημιουργίας σπινθήρων πράγμα που δεν
είναι 100% εφικτό, ως εκ τούτου η τεχνολογική συνδρομή (π.χ. εγκατάσταση
sprinkler) είναι αναγκαία.
Πυρκαγιές Ανθράκων
Οι πυρκαγιές ανθράκων παρουσιάζουν αρκετές δυσχέρειες στην κατάσβεση. Η
πυρόσβεση είναι έργο κατά κανόνα δύσκολο και απαιτεί πολύ χρόνο1 σε μικρές ακόμα
ποσότητες —για παράδειγμα— η κάλυψη των ανθράκων με άμμο ή χώμα (για να
αποκλεισθεί παραπέρα επίδραση οξυγόνου) δεν εγγυάται, πάντα, την κατάσβεση γιατί
εγκλείεται θερμότητα λόγω αδυναμίας διαφυγής της προς τα έξω. Ορισμένα πειράματα
έδειξαν ότι τα αποτελέσματα πυρόσβεσης ανθράκων με άκαυστα αέρια, π.χ. διοξείδιο
του άνθρακα, δεν ήσαν τα αναμενόμενα. Πολλές φορές η ρίψη νερού, πάλι, σε
καιόμενους άνθρακες απεκάλυψε ότι μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα (εξάτμιση·
εάν σχηματισθεί μονοξείδιο του άνθρακα: πιθανότητα έκρηξης κ.λπ.)
Πυρκαγιές, πάντως, ανθρακοσωρών αποθηκευομένων σε ανοικτούς χώρους ή σε αποθήκες
σβύνουν όταν αποκαλυφθεί η εστία της φωτιάς (με τη βοήθεια φτυαριού ή σκαπάνης)
και στη συνέχεια ριφθεί νερό επί των ανθράκων.
Τα προβλήματα που προμνημονεύθηκαν εξηγούν την έμφαση που δίνεται στην πρόληψη
της αυτανάφλεξης, της αυθόρμητης, δηλαδή, καύσης των ανθράκων, φαινόμενου στο
οποίο είναι υποκείμενοι περισσότερο οι γαιάνθρακες· στην πρόκληση του φαινόμενου
σπουδαίο (όχι αποκλειστικό) ρόλο παίζουν η υγρασία, η θερμοκρασία, η ύπαρξη
σκόνης (κόνεως) ή θείου (πυριτών), το μέγεθος των κομματιών κ.α.
Ως κυριότερα προληπτικά μέτρα, για αποφυγή
αυτανάφλεξης στους ανθρακοσωρούς, συνιστώνται:
α) ύψος, το πολύ 3-4μ. και τοποθέτηση μακριά από πηγές θερμότητας.
β) θερμοκρασιακός έλεγχος (θερμοκρασία το πολύ 35°C ή 95°F),
γ) απαγωγή της θερμότητας (με αναμόχλευση κ.λπ.).