4. ΕΚΤΙΜΗΣΗ - ΠΡΟΛΗΨΗ -ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

 

4.1 Γενικά

 

Όπως ήδη αναφέρθηκε, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας κάθε κτίριο για να πάρει άδεια οικοδομής πρέπει ήδη να έχει εγκεκριμένη μελέτη πυροπροστασίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Επίσης, για την αδειοδότηση λειτουργίας ορισμένων εγκαταστάσεων ή/και δραστηριοτήτων (π.χ. εγκαταστάσεις υγρών ή/και αερίων καυσίμων, αποθήκευση και χρήση εκρηκτικών υλών κλπ), θα πρέπει να τηρούνται συγκεκριμένες προδιαγραφές που

Ωστόσο, η λήψη μέτρων για την αποφυγή μιας πυρκαγιάς ή έκρηξης, αποτελεί μια δυναμική διαδικασία που περιλαμβάνει την εφαρμογή των μέτρων και των διαδικασιών που προβλέπονται στα πλαίσια των παραπάνω διαδικασιών αδειοδότησης, την πρό­βλεψη και εφαρμογή μέτρων πρόληψης πυρκαγιάς/έκρηξης, την ύπαρξη σχεδίου διαφυγής/διάσωσης, την εκπαίδευση των εργαζομένων κ.α. Η εκτίμηση των κινδύνων έναρξης πυρκαγιάς ή/και έκρηξης και η λήψη των κατάλληλων τεχνικών και ορ­γανωτικών μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης πρέπει να αποτελεί βασικό τμήμα των διαδικασιών εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου (Π.Δ. 17/96).

4.2 Κίνδυνοι από εκρηκτικές ατμόσφαιρες - Χρήση εξοπλισμού υπό πίεση - Θερμές εργασίες -Χρήση εκρηκτικών υλών

 

Οι εργοδοτικές υποχρεώσεις που αφορούν στα μέτρα προστασίας της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων που μπορεί να εκτεθούν σε εκρηκτικές ατμόσφαιρες αναφέρονται στο Π.Δ. 42/2003. Σύμφωνα με αυτό το προεδρικό διάταγμα, ως «εκρηκτική ατμόσφαιρα» νοείται μίγμα με αέρα, σε ατμοσφαιρικές συνθήκες, εύφλεκτων ουσιών υπό μορφή αερίων, ατμών, συγκεντρώσεων σταγονιδίων ή σκόνης, στο οποίο μετά από ανάφλεξη, η καύση μεταδίδεται στο σύνολο του καιγόμενου μίγματος.

 

Για την πρόληψη των κινδύνων, ο εργοδότης πρέπει να λαμβάνει τα ανάλογα με το είδος της επιχείρησης τεχνικά ή/και οργανωτικά μέτρα. Στα πλαίσια αυτά πρέπει να μεριμνά για την πραγματοποίηση κατάταξης των χώρων εργασίας σε ζώνες ως προς την πιθανότητα δημιουργίας εκρήξιμης ατμόσφαιρας και τη σύνταξη και συνεχή ενημέρωση του «εγγράφου προστασίας από εκρήξεις» σχετικά με την εκτίμηση των κινδύνων και τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης.

Για την πρόληψη των κινδύνων πρέπει να λαμβάνονται μέτρα οργανωτικά (εκπαίδευση, γραπτές οδηγίες και άδειες εκτέλεσης εργασίας) και τεχνικά (αποφυγή δημιουργίας εκρηκτικής ατμόσφαιρας, αερισμός, έλεγχος πηγών έναυσης, κατάλληλος εξοπλισμός αντιεκρηκτικού τύπου , σήμανση κ.λπ.).

 

Οι κίνδυνοι πυρκαγιάς ή έκρηξης είναι αυξημένοι κατά τη διάρκεια εκτέλεσης θερμών εργασιών. Στην περίπτωση που πρέπει να εκτελεστεί μια θερμή εργασία, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, πέραν του ΠΔ 42/2003, η Πυροσβεστική Διάταξη 7/1996. Η διάταξη αυτή δεν έχει εφαρμογή σε κατοικίες, σε κτίρια ή εγκαταστάσεις κατά το στάδιο κατασκευής τους, σε χώρους που λειτουργούν επιχειρήσεις που οι «θερμές εργασίες» αποτελούν μέρος της παραγωγικής διαδικασίας αυτών, καθώς και σε κτίρια ή εγκαταστάσεις στις οποίες έχουν εφαρμογή άλλες διατάξεις σχετικές με το θέμα.

Με τον όρο «θερμές εργασίες» νοούνται η ηλεκτροσυγκόλληση, η κοπή, η χρήση φλόγας ή ηλεκτρικού τόξου ή οποιουδήποτε εξοπλισμού που μπορεί να προκαλέσει θερμότητα, φλόγα ή σπινθήρα, καθώς και το καλαφάτισμα, η στεγανοποίηση, το πελέκημα, το τρύπημα, το κάρφωμα (καθήλωση) και οποιαδήποτε άλλη εργασία παραγωγής θερμότητας, εκτός εάν εκτελείται με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρείται η θερμοκρασία των εργαλείων και της εργασίας κάτω των 100°C'.

Μέσα που παράγουν γυμνή φλόγα, θερμότητα ή σπινθήρα, είναι κυρίως συσκευές κοπής και συγκόλλησης μετάλλων, συσκευές χαλκοκόλλησης και κασσιτεροκόλλησης, λυχνίες συγκόλλησης (καμινέτο).

 

Η εκτέλεση των εργασιών, επιτρέπεται μόνο αν εκδοθεί ειδική για το σκοπό αυτό άδεια και ληφθούν τα προβλεπόμενα από τη διάταξη προληπτικά μέτρα. Την υποχρέωση εφοδιασμού με ειδική άδεια θερμών εργασιών αναλαμβάνει το άτομο, που του ανατίθεται η εκτέλεση αυτών και σε περίπτωση ανάθεσης σε ειδικό συνεργείο, ο υπεύθυνος αυτού. Η ισχύς της διαρκεί μέχρι και 24 ώρες και, όταν απαιτείται, επανεκδίδεται και έχει ως σκοπό τον επακριβή καθορισμό του χώρου στον οποίο θα εκτελεστούν οι εργασίες, την εξασφάλιση των προϋποθέσεων που εγγυώνται την ασφάλεια του χώρου, την επίβλεψη και τήρηση των προληπτικών μέτρων κατά την εκτέλεση των εργασιών και την εξασφάλιση της επιτήρησης του χώρου για διάρκεια τουλάχιστον 1 ώρας μετά τη λήξη των εργασιών.

 

 Πριν την ανάθεση εργασιών με τρόπους ή μέσα που παράγουν γυμνή φλόγα ή υπερβολική θερμότητα, πρέπει να εξετάζεται η δυνατότητα εκτέλεσης τους με άλλο τρόπο ή μέσο που δε δημιουργεί κινδύνους εκδήλωσης πυρκαγιάς. Αλλιώς επιβάλλεται η μεταφορά των αντικειμένων στα οποία θα γίνουν οι εργασίες σε ασφαλή χώρο. Η εκτέλεση των εργασιών συγκόλλησης ή οξυγονοκοπής πρέπει να ανατίθεται σε άτομα που διαθέτουν τα προβλεπόμενα από τις κείμενες διατάξεις προσόντα. Ιδιαίτερα για τις εργασίες συγκόλλησης θα πρέπει να τηρείται και το Π.Δ. 95/1978. Επίσης, για τις ναυπηγικές εργασίες θα πρέπει να τηρούνται και οι διατάξεις του Π.Δ. 70/1990 .

 

Σε θερμές εργασίες αλλά και, γενικότερα, σε κάθε εγκατάσταση είναι πιθανό να χρησιμοποιείται εξοπλισμός υπό πίεση (π.χ. φιάλες αερίων, λέβητες κ.λπ.). Στην περίπτωση αυτή πρέπει να λαμβάνονται ιδιαίτερες προφυλάξεις για την αποφυγή πυρκαγιών και εκρήξεων, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου ο εξοπλισμός περιέχει εύφλεκτα αέρα ή υγρά. Ο εξοπλισμός θα πρέπει να πληροί τις κατάλληλες προδιαγραφές (π.χ. να έχει τη σήμανση CE) όσον αφορά στα υλικά και το σχεδιασμό επαρκούς αντοχής, τα μέτρα ασφαλούς χειρισμού και λειτουργίας, τις προβλέψεις για πλήρωση και κένωση, τα εξαρτήματα ασφαλείας (π.χ. διατάξεις περιορισμού της πίεσης, παρακολούθησης της θερμοκρασίας, προστασίας από εξωτερική πυρκαγιά κ.λπ.). Όσον αφορά τη σχετική νομοθεσία, ενδεικτικά αναφέρουμε τις αποφάσεις ΚΥΑ 16289/230 /1999, ΥΑ 3380/737/1995, Υ.Α. 27120/1290 /2003 (βλ. αναλυτικά στο παράρτημα)

Για την πρόληψη των εκρήξεων σκόνης, όπου είναι δυνατό, θα πρέπει να αποφεύγονται οι μέθοδοι που δημιουργούν νέφη σκόνης. Επίσης, σε διάφορες διεργασίες χρησιμοποιούνται συστήματα συλλογής σκόνης, συστήματα καταιονισμού για την εφύγρανση κόκκων του υλικού κ.λπ. Γενικά, αν οι πιθανότητες μιας έκρηξης δεν μπορούν να εκμηδενιστούν, πρέπει να εξετάζεται η λήψη κατασκευαστικών μέτρων που θα περιορίζουν τις συνέπειες της, ανάλογα με το είδος των εγκαταστάσεων σε έναν εργασιακό χώρο. Ειδικά μέτρα ασφάλειας θα πρέπει να λαμβάνονται στην περίπτωση αποθήκευσης ή χρήσης εκρηκτικών υλών (π.χ. τεχνικά έργα, εμπορία πυροτεχνημάτων, πυρομαχικών κλπ) σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (π.χ. ΥΑ 3329/1989, ΠΔ 455/1995, ΚΥΑ 2254/230/Φ6.9./1995 και τροποποιήσεις της κ.α.). Τα μέτρα που προβλέπονται στη σχετική νομοθεσία αφορούν ενδεικτικά στην άδεια Γομωτή-πυροδότη, στην πιστοποίηση (σήμα CE, συσκευασία κλπ) των εκρηκτικών υλών, στην ανάγκη ύπαρξης συστήματος ασφαλούς εργασίας κατά τη χρήση, στην κατάλληλη διευθέτηση των αποθηκευτικών χώρων, στην τήρηση αποστάσεων α­σφαλείας, στη χρήση κατάλληλου εξοπλι­σμού κατά τη διάρκεια των ανατινάξεων, στη λήψη μέτρων ασφάλειας κατά τη μεταφορά των εκρηκτικών υλών κ.α. Σχετικές προβλέψεις υπάρχουν επίσης στη νομοθεσία για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στα τεχνικά έργα και στον κανονισμό μεταλλευτικών και λατομικών εργασιών (π.χ. ΠΔ 305/1996, ΠΔ 177/1997, ΥΑ ΙΙ-5^η/Φ /17402/1984, ΠΔ 1073/1981, ΠΔ 225/1989).

4.3 Έλεγχος πηγών θερμοτητας/έναυσης

 

Ιδιαίτερη σημασία για την πρόληψη μιας πυρκαγιάς, έχει ο έλεγχος των πηγών θερμότητας. Στα πλαίσια αυτά περιλαμβάνονται (ενδεικτικά):

απομάκρυνση των πηγών θερμότητας που δεν είναι απαραίτητες από τους χώρους εργασίας,

μέριμνα για αντικατάσταση πηγών θερμότητας με ασφαλέστερες (π.χ. αντικατάσταση συσκευών γυμνής φλόγας με κεντρικές εγκαταστάσεις θέρμανσης),

απαγόρευση ορισμένων ενεργειών που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πυρκαγιά ή και έκρηξη (π.χ. κάπνισμα, χρήση γυμνής φλόγας όπως σπίρτα και αναπτήρες), ιδιαίτερα σε χώρους διαχείρισης/αποθήκευσης εύφλεκτων υλικών, εκρηκτικών υλών κλπ,

θέση εκτός λειτουργίας των εγκαταστάσεων κατά τις μη εργάσιμες ημέρες και ώρες, εκτός από τις εγκαταστάσεις εκείνες των οποίων η λειτουργία είναι απαραίτητη τις ώρες αυτές,

επιθεώρηση από υπεύθυνο υπάλληλο της επιχείρησης όλων των διαμερισμάτων, αποθηκών κ.λπ. μετά τη διακοπή της εργασίας καθώς και τις εργάσιμες ώρες για επισήμανση και εξάλειψη τυχόν υφιστάμενων προϋποθέσεων εκδήλωσης πυρκαγιάς,

μέτρα προστασίας από το στατικό ηλεκτρισμό, λειτουργία και συντήρηση όλων των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων με βάση τους τεχνικούς κανονισμούς,

χρήση εργαλείων και γενικότερα εξοπλισμού αντιεκρηκτικού τύπου, σε χώρους όπου υπάρχει πιθανότητα δημιουργίας εκρήξιμης ατμόσφαιρας,

στην περίπτωση χρήσης εκρηκτικών υλών στα τεχνικά έργα, οι εκπυρσοκροτητές πρέπει να αποθηκεύονται ή να μεταφέρονται ξεχωριστά από τις εκρηκτικές ύλες.

 

4.4 Διαχείριση υλικών

 

Για την πρόληψη των κινδύνων που σχετίζονται με πυρκαγιές - εκρήξεις ένα βασικό μέτρο αποτελεί η προσπάθεια για υποκατάσταση ουσιών που χρησιμοποιούνται με λιγότερο επικίνδυνες (π.χ. υποκατάσταση με ουσίες με υψηλότερο σημείο ανάφλεξης, υποκατάσταση διαλυτών με ουσίες βασισμένες στο νερό κ.λπ.).

Γενικότερα, η αποθήκευση και η χρήση των υλικών θα πρέπει να σχεδιάζεται και να υλοποιείται με βάση την επικινδυνότητα τους. Σχετικές πληροφορίες για την επικινδυνότητα των ουσιών, την επισήμανση τους και την ασφαλή αποθήκευση και χρήση τους, πρέπει να περιέχονται στα MSDS

   Ενδεικτικά, στα πλαίσια της ασφαλούς διαχείρισης χημικών ουσιών, θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα όπως:    

Μείωση των ποσοτήτων που αποθηκεύονται στο ελάχιστο δυνατό (π.χ. μικρότερες ποσότητες μέσω κατάλληλων δοχείων αποθήκευσης)    

Αποθήκευση ουσιών σε κατάλληλα δοχεία ανάλογα με το καύσιμο, τα οποία να αντέχουν στη φωτιά και τα οποία θα πρέπει να κρατώνται κλειστά όταν δεν χρησιμοποιούνται (ή να κλείνουν αυτόματα).

Οι εκρηκτικές ύλες και οι πυροκροτητές πρέπει να μεταφέρονται ξεχωριστά από την πυριτιδαποθήκη στο χώρο εργασίας μέσα στα αρχικά τους δοχεία ή σε ειδικά κλειστά δοχεία από ειδικό μη σπινθηριστικό μέταλλο, διαφορετικά είδη εκρηκτικών δεν πρέπει να μεταφέρονται στο ίδιο δοχείο (βλ. αναλυτικά και σχετική νομοθεσία).

Διαμόρφωση δεξαμενών με βάση τους τεχνικούς κανονισμούς, ύπαρξη των απαραιτήτων διατάξεων ασφαλείας (π.χ. λεκάνες απορροής καυσίμων σε περίπτωσης διαρροής, βάνες διακοπής κ.λπ.).

Επιλογή των χώρων αποθήκευσης μακριά από της θέσεις παραγωγής και εργασίας, διατήρηση μόνο των απαραίτητων ποσοτήτων χημικών ουσιών στους χώρους εργασίας.

Αποφυγή επικίνδυνων γειτνιάσεων για εγκαταστάσεις και αποθηκεύματα (π.χ. διαχωρισμός ασύμβατων ουσιών, δημιουργία προϋποθέσεων για την αποφυγή τυχαίας ανάμιξης υλικών που μπορεί να προκαλέσουν εξώθερμη αντίδραση). Σήμανση επικίνδυνων υλικών και χώρων.

Κατάλληλη διευθέτηση του χώρου αποθήκευσης υλών που μπορούν να αυταναφλεγούν. Διατήρηση αποστάσεων μεταξύ των αποθηκευμένων υλικών. Οι εκρηκτικές ύλες πρέπει να προστατεύονται από πρόσκρουση. Όταν χρησιμοποιούνται σκόνες, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αυξηθεί το μέγεθος των κόκκων έτσι ώστε να μην είναι δυνατή η δημιουργία εκρηκτικών μιγμάτων. Επίσης μια επιλογή είναι η ύγρανση της σκόνης ή η χρήση παχύρευστων προϊόντων.

 

4.5 Καθαριότητα - Ευταξία χώρων

 

Η καθαριότητα και η ευταξία των χώρων εργασίας αποτελεί βασική παράμετρο πρόληψης μιας πυρκαγιάς. Στα πλαίσια αυτά, απαιτείται ο συνεχής καθαρισμός όλων των διαμερισμάτων, γραφείων, διαδρόμων, προαυλίων, αποθηκών κ.λπ. της επιχείρησης, η άμεση απομάκρυνση των άχρηστων υλικών που μπορούν να αναφλέγουν (π.χ. υλικά αποσυσκευασίας) και η τοποθέτηση τους σε ασφαλή μέρη. Απαιτείται απομάκρυνση των εύφλεκτων ή εκρηκτικών υλών από θέσεις όπου γίνεται χρήση γυμνής φλόγας, από όπου προκαλούνται σπινθήρες και γενικά από πηγές εκπομπής θερμότητας, όπως επίσης και ο συνεχής καθαρισμός στις περιπτώσεις όπου δημιουργούνται εύφλεκτα νέφη σκόνης για την αποφυγή εκρήξεων σκόνης. Ιδιαίτερα σε χώρους εργασίας όπου χρησιμοποιούνται διαλύτες, τα χρησιμοποιημένα υλικά καθαρισμού θα πρέπει να τοποθετούνται σε ειδικά μεταλλικά κουτιά και να απομακρύνονται έγκαιρα από τον εργασιακό χώρο.

Ιδιαίτερη σημασία, επίσης, έχει γενικότερα η ευταξία του χώρου εργασίας και η διατήρηση των υλικών που υπάρχουν στο χώρο παραγωγής και αποθήκευσης στα προβλεπόμενα από τη μελέτη πυροπροστασίας όρια.

Στους χώρους όπου μπορεί να δημιουργηθούν εκρηκτικά νέφη σκόνης (π.χ. λόγω εναπόθεσης) απαιτείται τακτικός καθαρισμός.

 

4.6 Εξαερισμός

 

Για την αποφυγή δημιουργίας μίγματος ατμών/αέρα εντός των ορίων αναφλεξιμότητας που μπορεί να οδηγήσει σε ανάφλεξη ή αυτανάφλεξη, είναι απαραίτητος ο επαρκής και συχνός αερισμός (φυσικός ή τεχνητός) των χώρων αποθήκευσης και εργασίας, ιδιαίτερα σε χώρους όπου χρησιμοποιούνται εύφλεκτα υγρά (συστήματα τοπικού και γενικού εξαερισμού).

 

4.7 Συναγερμός - Ανίχνευση – Πυρόσβεση

 

 Όπως αναφέρθηκε στις προηγούμενες παραγράφους, η σχετική νομοθεσία προβλέπει τα μέτρα ενεργητικής πυροπροστασίας που πρέπει να λαμβάνονται σε κάθε εργασιακό χώρο. Πέρα από την τήρηση αυτών των διατάξεων και την αναθεώρηση τους όταν συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές στον εργασιακό χώρο, ιδιαίτερα σημαντική είναι η τακτική επιθεώρηση και συντήρηση  αυτών των εγκαταστάσεων με βάση τους κανονισμούς (π.χ. Πυροσβεστική Διάταξη 12/2007), η τοποθέτηση των μέσων πυρόσβεσης και άλλων εργαλείων σε κατάλληλα σημεία, εύκολα προσβάσιμα κι η κατάλληλη σήμανση με βάση το Π.Δ. 105/95, ώστε να είναι εύκολο να εντοπισθεί ο εξοπλισμός σε περίπτωση ανάγκης. Στην περίπτωση χρησιμοποίησης του εξοπλισμού αυτού θα πρέπει να γίνεται έλεγχος καλής λειτουργίας τους στη συνέχεια (π.χ. αναγόμωση των πυροσβεστήρων αμέσως μετά τη χρήση τους).

Επίσης απαιτούνται ειδικές προφυλάξεις (π.χ. ύπαρξη οδηγιών, σήμανση,ενημέρωση προσωπικούκ.λπ.)για τις περιπτώσεις όπου ένα υλικό κατάσβεσης μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων, όπως επίσης και για την περίπτωση ακατάλληλων πυροσβεστικών μέσων για ορισμένα υλικά (π.χ. απαγόρευση χρήσης νερού σε χώρους με ηλεκτρικό ρεύμα).

Ιδιαίτερη σημασία για την πρόληψη των κινδύνων έχει η εγκατάσταση ανιχνευτών εύφλεκτων αερίων σε χώρους όπου είναι πιθανό να δημιουργηθεί εκρηκτική ατμόσφαιρα.

 

4.8 Λειτουργία – Συντήρηση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού

Για την πρόληψη των κινδύνων πυρκα­γιάς είναι απαραίτητη η λειτουργία, η συντήρηση και η τακτική επιθεώρηση όλων των ηλεκτρομηχανολογικών, χημικών, θερμικών εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και συσκευών, εξοπλισμού υπό πίεση κ.λπ., σύμφωνα με τους υπάρχοντες κανονισμούς. Επίσης θα πρέπει να πραγματοποιούνται και έκτακτες επιθεωρήσεις καθώς και επιθεώρηση μετά το τέλος των εργασιών. Γενικότερα, εκτός από την τεχνική πλευρά της λειτουργίας και συντήρησης των παραπάνω, σημαντική είναι η ύπαρξη και διαδικασιών ασφαλούς εργασίας, η εκπαίδευση των εργαζομένων με βάση αυτές και ο έλεγχος για την τήρηση τους.

 

4.9  Διαδικασίες ασφαλούς εργασίας

 

Για κάθε είδους εργασία και ειδικότερα για εργασίες που σχετίζονται με κινδύνους πυρκαγιάς ή και έκρηξης (π.χ. εκτέλεση θερμών εργασιών, χρήση εκρηκτικών υλών, διαχείριση εύφλεκτων ουσιών), θα πρέπει να υπάρχουν διαδικασίες ασφαλούς εργασίας στα πλαίσια της γραπτής εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου και του κανονισμού υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ενημέρωση και εκπαίδευση των εργαζομένων με βάση αυτές τις διαδικασίες και η διασφάλιση σε οργανωτικό και τεχνικό επίπεδο της συνεχούς τήρησης τους (π.χ. στην περίπτωση χρήσης εκρηκτικών υλών στα τεχνικά έργα θα πρέπει να υπάρχουν προβλέψεις σχετικά με την προειδοποίηση των εργαζομένων πριν την έναρξη της ανατίναξης και η μεταφορά τους σε ασφαλές μέρος, να εμποδίζεται η είσοδος ατόμων σε επικίνδυνη ζώνη κατά τη διάρκεια των εργασιών, να ειδοποιούνται γειτονικές επιχειρήσεις αν επηρεάζονται κλπ). Επίσης, ιδιαίτερη σημασία έχει η διαρκής αξιολόγηση και ανανέωση των διαδικασιών ασφαλείας ανάλογα με τις αλλαγές που μπορεί να συμβαίνουν στο χώρο εργασίας.

 

4.10  Σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης

 

Ένα από τα σημαντικότερα μέτρα για την προστασία των εργαζομένων σε έκτακτες καταστάσεις (πυρκαγιά, σεισμό κ.α.), είναι η ύπαρξη σχεδίου έκτακτης ανάγκης. Γενικά, η διαδικασία του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης πρέπει να βασίζεται στους παρακάτω βασικούς άξονες:

 

εντοπισμός, αναγνώριση και καταγραφή όλων των επικίνδυνων σημείων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν έκτακτη κατάσταση , ανάλυση όλων των πιθανών σεναρίων ατυχημάτων , αναγνώριση των περιπλοκών που θα μπορούσαν να υπάρξουν , καταγραφή των διαθέσιμων μέσων αντιμετώπισης και σύγκριση με τα κατ' εκτίμηση αναγκαία μέσα , ορισμός των ρόλων και των αρμοδιοτήτων όσων συμμετέχουν στην αντιμετώπιση ,  κατάρτιση σχεδίου έκτακτης ανάγκης ,  γνωστοποίηση του σχεδίου σε όλους τους συμμετέχοντες , κατάλληλη εκπαίδευση.

 

 Σχετικές προβλέψεις υπάρχουν στη νομοθεσία για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων (ΠΔ 17/1996, Ν. 1568/1985). Ιδιαίτερα για τις περιπτώσεις αντιμετώπισης πυρκαγιάς, για τις επιχειρήσεις στις οποίες εμπίπτουν στην απόφαση 1589/104/2006, απαιτείται η συγκρότηση ομάδας πυροπροστασίας από το προσωπικό και η μέριμνα για την εκπαίδευση αυτής. Το προσωπικό πυροπροστασίας καθορίζεται ανάλογα με το είδος, την έκταση και τον πληθυσμό του κτιρίου. Η ομάδα πυροπροστασίας εκτελεί συγκεκριμένες ενέργειες που αποβλέπουν στη πρόληψη μεν της πυρκαγιάς, αλλά και την καταστολή της εάν αυτή προκληθεί.

 

Εκτός από την ύπαρξη και εκπαίδευση της ομάδας πυροπροστασίας, το σχέδιο έκτακτης ανάγκης θα πρέπει να περιλαμβάνει γενικότερα τις ενέργειες που απαιτούνται από το προσωπικό (π.χ. για την ασφαλή εκκένωση των χώρων), να υπάρχει μέριμνα για την ενημέρωση, την ανάρτηση πινακίδων σε εμφανή σημεία της εγκατάστασης με οδηγίες πρόληψης πυρκαγιάς ή/και έκρηξης και οδηγίες αντιμετώπισης της (π.χ. χρήση πυροσβεστήρων) κ.λπ. Το σχέδιο θα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα πιθανά σενάρια έκτακτων καταστάσεων με τις ανάλογες ενέργειες για κάθε περίπτωση. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δίνεται όσον αφορά στις οδηγίες για άτομα που δεν ανήκουν στο προσωπικό (π.χ. κοινό, προσωπικό εργολάβων κ.λπ.) και μπορεί να βρίσκονται στην επιχείρηση, για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, ηλικιωμένους κλπ.

 

4.11 Ασφαλής διαφυγή

 

Όπως αναφέρθηκε στις προηγούμενες παραγράφους, η σχετική νομοθεσία προβλέπει τα μέτρα παθητικής πυροπροστασίας nou πρέπει να λαμβάνονται σε κάθε εργασιακό χώρο (οδεύσεις διαφυγής, έξοδοι κινδύνου, φωτισμός ασφαλείας κλπ). Η ύπαρξη ελεύθερων και σε κατάλληλες διαστάσεις και αριθμό οδεύσεων διαφυγής και εξόδων κινδύνου καθώς και η ύπαρξη κατάλληλου φωτισμού ασφαλείας, είναι απαραίτητοι όροι για τη δυνατότητα ασφαλούς εκκένωσης των χώρων εργασίας σε περίπτωση πυρκαγιάς, έκρηξης, σεισμού κλπ, καθώς και για την έγκαιρη επέμβαση της πυροσβεστικής. Έτσι θα πρέπει:

- οι οδεύσεις διαφυγής και έξοδοι κινδύνου που προβλέπονται από τη μελέτη πυροπροστασίας να διατηρούνται ελεύθερες,

- να επανεξετάζονται τα ζητήματα που σχετίζονται με την παθητική πυροπροστασία σε οποιαδήποτε περίπτωση σημαντικών αλλαγών που συμβαίνουν στο χώρο εργασίας,

 - να διατηρούνται δίοδοι ιδιαίτερα μεταξύ των αποθηκευμένων υλικών για τη διευκόλυνση επέμβασης σε περίπτωση έναρξης πυρκαγιάς σ' αυτά,

- να υπάρχει επαρκής φωτισμός και φωτισμός ασφάλειας σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και να συντηρείται κατάλ­ληλα, να υπάρχει κατάλληλη σήμανση οδών διαφυγής και εξόδων κινδύνου σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία (Π.Δ. 105/95).

 

← ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ