ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΛΟΙΩΝ

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ

Η μεγάλη ποικιλία της μορφής, του μεγέθους και της χρήσεως των πλωτών μεταφορικών μέσων*, σε συνδυασμό με την ιδιομορφία των κινδύνων (και των ειδικών επιπτώσεων) πυρκαγιάς που τα απειλούν, έχουν γίνει αιτία να διαμορφωθούν ειδικές και αυστηρές διατάξεις πυροπροστασίας για κάθε κατηγορία.
Κατ' αρχάς για τα εμπορικά πλοία ισχύει ένας διαχωρισμός, σε κατηγορίες(16), που περιλαμβάνουν δύο βασικές ενότητες: τα επιβατηγά πλοία και τα μη επιβατηγά πλοία.

Επιβατηγά πλοία

Κατηγορία Ι:  Επιβατηγά πλοία που εκτελούν πλόες μεγάλων αποστάσεων (συνήθως πολυεθνείς).
Κατηγορία II: Επιβατηγά πλοία που εκτελούν «βραχείς διεθνείς πλόες».

Κατηγορία III: Επιβατηγά πλοία που εκτελούν δρομολόγια μεγάλης ακτοπλοΐας.
Κατηγορία IV:  Επιβατηγά πλοία μικρής ακτοπλοΐας.

Κατηγορία V:  Επιβατηγά πλοία που εκτελούν πλόες περιορισμένης εκτάσεως.
Κατηγορία VI: Επιβατηγά πλοία που εκτελούν τοπικές πλόες.

Μη επιβατηγά πλοία

Κατηγορία VII: Φορτηγά πλοία μεγάλων ή διεθνών διαδρομών.

Κατηγορία VIII: Φορτηγά πλοία που εκτελούν μεταφορές εσωτερικού.

Κατηγορία IX: Ρυμουλκά και βοηθητικά πλοία, που εκτελούν πλόες εσωτερικού και «βραχείες διεθνείς» πλόες καθώς και άλλα μηχανοκίνητα είδη πλοίων,τα οποία δεν απομακρύνονται από συγκεκριμένο λιμάνι ή ποταμό.

Κατηγορία Χ: Αλιευτικά πλοία.

Κατηγορία XI: Ξύλινα φορτηγά πλοία και ιστιοφόρα.

Κατηγορία XIΙ: Τουριστικά πλοία.

Κατηγορία ΧΙΙ(α): Τουριστικά πλοία αναψυχής που μεταφέρουν περισσότερους από 25 επιβάτες.


 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΕΠΙΒΑΤΗΓΑ ΣΚΑΦΗ
Για κάθε μία κατηγορία προβλέπονται «περιπολίες και συστήματα ελέγχου πυρκαγιάς». Αν και η λεπτομερειακή παρουσίαση αυτού του θέματος ξεφύγει των ορίων , ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν ότι για ένα πλοίο κατηγορίας Ι, π.χ. προβλέπονται:
• Υπηρεσία περιπολίας για τον άμεσο εντοπισμό πιθανής πυρκαγιάς (άρθρο 3).
• Εγκατάσταση αντλιών πυρκαγιάς, κυρίων σωληνώσεων πυρκαγιάς, σωληνώσεων νερού θαλάσσης, λήψεις, εύκαμπτους σωλήνες και ακροφύσια που θα επαρκούν για την εκτόξευση τουλάχιστον 2 προβολών νερού (για πλοία χωρητικότητας μικρότερης των 4.000 κόρων) μέχρι οποιοδήποτε σημείο του πλοίου (άρθρο 4).
" Επαρκή αριθμό φορητών πυροσβεστήρων σε κάθε κατάστρωμα, σε κάθε χώρο ενδιαιτήσεως και υπηρετικό χώρο, σταθμό ελέγχου του πλοίου κ.λπ., (άρθρο 5),
• Μόνιμα συστήματα πυρόσβεσης για κάθε πλοίο μεγαλύτερο των 1.000 κόρων, (άρθρο 6).
• Ειδικά συστήματα πυροπροστασίας, προσαρμοσμένα στις τοπικές ειδικές συνθήκες για τα μηχανοστάσια (άρθρα 7,8 και 9).
• Δύο τουλάχιστον εξαρτήσεις πυροσβέστη (που γίνονται 3 και 4 όταν αυξάνει το μέγεθος του πλοίου), τοποθετημένες σε προσιτά σημεία, απομακρυσμένα μεταξύ τους και συνεχώς έτοιμες για χρήση, (άρθρο 10).
• Δύο τουλάχιστον συνδέσμους (για πλοία άνω των 1.000 κόρων) διεθνούς τύπου, για τη σύνδεση με δίκτυα πυρόσβεσης νερού της ξηράς, ένα σε κάθε πλευρά του πλοίου, που θα επιτρέπουν την παροχή νερού στην κύρια σωλήνωση πυρκαγιάς, (άρθρο 11).
Παρόμοιες υποχρεώσεις προβλέπονται για την κατηγορία II (άρθρο 12) και III (για την τελευταία γίνεται διάκριση με βάση το μήκος του πλοίου, πάνω και κάτω από 33 m). Στην κατηγορία IV, για μήκος άνω των 33 m αναφέρονται τα άρθρα 18 ως 22 και για πλοία μικρότερα των 33 m το άρθρο 23. Για τα μικρότερα επιβατηγά σκάφη, κατηγορίες V και VI οι απαιτήσεις πυροπροστασίας καθορίζονται στα άρθρα 24 ως 26, με αναφορές στις προηγούμενες κατηγορίες.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΑ ΤΑ ΜΗ ΕΠΙΒΑΤΗΓΑ ΠΛΟΙΑ

 Φορτηγά πλοία κατηγορίας VII, μεγαλύτερα των 500 κόρων
Φορτηγά σκάφη, μεγαλύτερα των 500 κόρων, πρέπει να διαθέτουν αντλίες πυρκαγιάς, κύρια σωλήνωση πυρκαγιάς, σωληνώσεις νερού θαλάσσης, λήψεις, εύκαμπτους σωλήνες και ακροσωλήνια σε μεγέθη και δυνατότητες που καθορίζονται στο άρθρο 27 του «Κανονισμού Πυροσβεστικών μέσων πλοίων»(16).
Το άρθρο 28 καθορίζει τον αναγκαίο αριθμό φορητών πυροσβεστήρων και το 29 τα κύρια στοιχεία του μόνιμου συστήματος κατάσβεσης πυρκαγιάς στους χώρους φορτίου.
Τα άρθρα 30, 31 και 32 καθορίζουν τα συστήματα πυροπροστασίας στα μηχανοστάσια, με κριτήριο το είδος των κινητήριων μηχανών.
Στο άρθρο 33 καθορίζεται ότι κάθε πλοίο θα διαθέτει εξαρτήσεις πυροσβεστών (1 για 500 - 1000 κόρους, 2 για 2.500 -=- 4.000 κόρους και 3 για άνω των 4.000 κόρων).
Το άρθρο 34 αναφέρεται στους αναγκαίους συνδέσμους διεθνούς τύπου για σύνδεση με την ξηρά (παροχή νερού πυρόσβεσης).
Φορτηγά πλοία κατηγορίας VII, μικρότερα των 500 κόρων.
Φορτηγά σκάφη, μικρότερα των 500 κόρων, πρέπει να διαθέτουν συσκευές οι οποίες θα μπορούν να εκτοξεύσουν τουλάχιστον μια προβολή νερού μέχρι οποιουδήποτε σημείου του πλοίου, (άρθρο 25). Κάθε πλοίο αυτής της κατηγορίας πρέπει να διαθέτει μια τουλάχιστον αντλία πυρκαγιάς, εύκαμπτη σωλήνωση πυρκαγιάς και ακροσωλήνιο, σε μεγέθη και δυνατότητες που καθορίζονται στο άρθρο 52 του «Κανονισμού Πυροσβεστικών μέσων πλοίων»(16).
Κάθε πλοίο αυτής της κατηγορίας θα φέρει τρείς τουλάχιστον φορητοί πυροσβεστήρες, (άρθρο 35.3).
Για τους χώρους αποθηκεύσεως και καύσεως πετρελαίου προβλέπονται ειδικές συσκευές και εγκαταστάσεις πυροσβέσεως.
 Φορτηγά πλοία κατηγορίας VIII.
Το άρθρο 36(16) καθορίζει ότι για πλοία κατηγορίας VII, χωρητικότητας μεγαλύτερης των 1000 κόρων ισχύουν όσα αναφέρονται στα άρθρα 26, 27 και 30 ως 34 (κατηγορία VII). Για δεξαμενόπλοια χωρητικότητας μεγαλύτερης των 2000 κόρων ισχύουν επιπλέον οι υποδείξεις του άρθρου 29.
Για πλοία, κατηγορίας VII, χωρητικότητας 500 ως 1000 κόρων προκύπτει:
• Συσκευές με δυνατότητα να εκτοξεύουν δύο τουλάχιστον προβολές νερού, που να μπορούν να καλύψουν οποιαδήποτε σημείο του πλοίου.
• Κάθε πλοίο θα διαθέτει δύο τουλάχιστον μηχανοκίνητες αντλίες πυρκαγιάς, μια την οποίων να μπορεί να λαμβάνει κίνηση από την κυρίως μηχανή του σκάφους (άρθρο 52).
• Ειδική αντλία πυρκαγιάς ή μόνιμο σύστημα κατάσβεσης (άρθρο 53) και
συστήματα διανομής νερού κατασβέσεως για το μηχανοστάσιο.
• Τρείς τουλάχιστον φορητούς πυροσβεστήρες στους χώρο ενδιαίτησης και τους βοηθητικούς χώρους. Πυροσβεστήρες ακόμα προβλέπονται για το λεβητοστάσιο και τους χώρους όπου λειτουργούν ΜΕΚ.
• Ειδική εγκατάσταση σε χώρους πετρελαιολεβήτων (άρθρα 58,59 και 60).
• Μια τουλάχιστον εξάρτηση πυροσβέστη (άρθρο 62).
Προδιαγραφές για πλοία κατηγορίας VII, χωρητικότητας 150 - 500 κόρων δίδει το άρθρο 38, ενώ για ακόμα μικρότερα (κάτω των 150 κόρων) δίδουν τα άρθρα 40 και 41.

Πυροπροστασία ρυμουλκών και βοηθητικών πλοίων (κατηγορίας IX)
Πλοία κατηγορίας IX (ρυμουλκά και βοηθητικά) πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις των άρθρων 36 ως και 41 (κατ'αντιστοιχία προς τα πλοία κατηγορίας VII), αλλά με αυξημένες απαιτήσεις όταν λειτουργούν σαν ναυαγοσωστικά (μηχανές προώσεων άνω των 400 HP).
Πυροπροστασία αλιευτικών πλοίων (κατηγορίας Χ)
Τα πλοία κατηγορίας Χ (αλιευτικά) χωρίζονται σε σκάφη:
α) μεγαλύτερα των 1000 κόρων, για τα οποία ισχύουν οι απαιτήσεις των άρθρων 27, 28 και 30 ως 34, όπου εφαρμόζονται και για την κατηγορία VII, (άρθρο 43).
β) χωρητικότητας 500 ως 1000 κόρων, για τα οποία ισχύουν οι απαιτήσεις του άρθρου 37, όπως εφαρμόζονται στα αντίστοιχου μεγέθους σκάφη κατηγορίας VII, (άρθρο 44).
γ) χωρητικότητας 150 - 500 κόρων, που πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις των άρθρων 38 και 39, όπως εφαρμόζονται στα αντίστοιχου μεγέθους σκάφη κατηγορίας VII, (άρθρο 45). και
δ) χωρητικότητας μικρότερης των 150 κόρων, που πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις των άρθρων 36 ως και 41 όπως αυτά εφαρμόζονται για αντίστοιχου μεγέθους σκάφη κατηγορίας VII, (άρθρο 46).
 Πυροπροστασία ξύλινων φορτηγών πλοίων και ιστιοφόρων (κατηγορίας XI)
Για τα φορτηγά και ιστιοφόρα πλοία κατηγορίας XI πρέπει να τηρούνται οι απαιτήσεις των άρθρων 36 ως 41 όπως αυτές εφαρμόζονται για αντίστοιχου μεγέθους σκάφη της κατηγορίας VIII, (άρθρο 47).
Πυροπροστασία Τουριστικών Πλοίων (κατηγορία ΧΙΙ)
Για τα μικρά τουριστικά πλοία ισχύουν ειδικές απαιτήσεις, που συχνά αναθεωρούνται και συμπληρώνονται.
 
 Πυροπροστασία Τουριστικών πλοίων αναψυχής που μεταφέρουν περισσότερους από 25 επιβάτες (κατηγορία XII.α)
Για τα τουριστικά πλοία αναψυχής που μεταφέρουν περισσότερους από 25 επιβάτες (κατηγορία XII.α), ισχύουν οι απαιτήσεις των άρθρων 36 και 41, όπως εφαρμόζονται για ανάλογα μεγέθη σκάφη κατηγορίας VIII, (άρθρο 49- τροποποίηση του άρθρου 3 του Π .Δ 380 της 14/28.4.77 ΦΕΚ Α'- 116).
Πυροπροστασία δεξαμενοττλοίνων και πλοίων συνδυασμένων  μεταφορών
Βασικές αρχές για την προστασία από την εμφάνιση πυρκαγιάς σε δεξαμενόπλοιο που μεταφέρει ακάθαρτο πετρέλαιο, παράγωγα πετρελαίου κ.λπ., αποτελούν (άρθρο 3):
α. Ο διαχωρισμός των χώρων ενδιαιτήσεως από το υπόλοιπο πλοίο με πυροφράγματα, κατάλληλης θερμικής και κατασκευαστικής αντοχής (άρθρο 4).
β. Η προστασία των διαδρομών διαφυγής (άρθρο 5).
γ. Ο περιορισμός και η κατάσβεση της πυρκαγιάς, οποιασδήποτε μορφής, στον χώρο εκδηλώσεως της.
δ. Η περιορισμένη χρήση ευκολόκαυστων κατασκευαστικών υλικών, και
ε. Ο περιορισμός στο ελάχιστο της πιθανότητας να αναφλέγει ποσότητα αερίων προερχόμενη από το φορτίο. Για το σκοπό αυτό η διάταξη και η θέση αναδύσεως των ανοιγμάτων των δεξαμενών φορτίου πρέπει να σχεδιάζεται με μεγάλη προσοχή (άρθρο 6) και ο εν γένει εξαερισμός να είναι «τύπου αναρροφήσεως».
Οι κατασκευαστικές απαιτήσεις είναι βέβαια αυστηρότερες των συνηθισμένων μονάδων αφρού, όταν πρόκειται για δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν καύσιμα (άρθρο 7), ενώ ιδιαίτερη πρόνοια χρειάζεται για την προστασία των δεξαμενών του φορτίου (άρθρο 8).
Λόγω της φύσεως του φορτίου τα δεξαμενόπλοια διαθέτουν μόνιμο σύστημα στο κατάστρωμα, σύστημα «προβολών» (εκτόξευσης) νερού και συχνά σύστημα αδρανούς αερίου για τις δεξαμενές καυσίμου.

• Μόνιμο σύστημα αφρού καταστρώματος (αρθ. 9 και 10).
Οι διατάξεις παραγωγής αφρού πρέπει να μπορούν να σκορπίσουν σε ολόκληρη την περιοχή του καταστρώματος και τη δεξαμενή φορτίου.
Το σύστημα αφρού καταστρώματος πρέπει να είναι απλής και ταχείας λειτουργίας. Ο κύριος σταθμός ελέγχου του συστήματος πρέπει να είναι τοποθετημένος εκτός της περιοχής των δεξαμενών φορτίου, να γειτνιάζει προς τους χώρους ενδιαιτήσεως, να είναι προσιτός και να μπορεί να λειτουργήσει με αξιοπιστία σε περίπτωση πυρκαγιάς, που θα εμφανιστεί στους χώρους τους οποίους προστατεύει.
 
 Ο ρυθμός παραγωγής διαλύματος αφρού δεν πρέπει να είναι χαμηλότερος της μεγαλύτερης τιμής που προκύπτει σαν αποτέλεσμα των πράξεων:
0,6 It/min επί επιφάνεια καταστρώματος (σε m2) ή 6 It/min επί οριζόντια τομή της δεξαμενής με τη μεγαλύτερη επιφάνεια (σε m2).
Πρέπει να εξασφαλίζεται επαρκής συμπυκνωμένος αφρός ώστε να παράγεται διάλυμα αφρού επί 20 min, στην ποσότητα που προκαθορίστηκε με την προηγούμενη παράγραφο.
Ο λόγος της εκτονώσεως του αφρού (δηλαδή ο λόγος του όγκου του παραγόμενου αφρού προς τον όγκο του μίγματος νερού και του παρεχόμενου συμπυκνώματος που παράγει τον αφρό) δεν πρέπει γενικά να διαφέρει του 12 προς 1.
Όταν τα συστήματα παράγουν κατ' ουσία αφρό χαμηλής εκτόνωσης, αλλά με αναλογία που υπερβαίνει το 12 προς 1, η ποσότητα του διαθέσιμου διαλύματος αφρού πρέπει να υπολογίζεται όπως και για τα συστήματα με αναλογία εκτονώσεως 12 προς 1.
Όταν χρησιμοποιείται αφρός με μέση αναλογία εκτόνωσης (δηλ. 50 προς 1 και 150 προς 1), ο ρυθμός χρησιμοποιήσεως του αφρού και η ικανότητα των εγκαταστάσεων εκτοξευτήρων πρέπει να καθορίζεται από την Ε.Ε.Π. (Επιθεώρηση Εμπορικών Πλοίων).
Ο αφρός από το μόνιμο σύστημα αφρού θα διοχετεύεται μέσα από ειδικές μονάδες (monitors) καθώς και από φορητούς εκτοξευτήρες (applicators). Τουλάχιστον το 50% της απαιτούμενης αναλογίας αφρού πρέπει να αποδίδεται από κάθε μια μονάδα.
Ο αριθμός και η θέση των μονάδων θα εξασφαλίζουν ότι πληρούνται οι απαιτήσεις συγκεκριμένων προδιαγραφών.
Η δυνατότητα παροχής διαλύματος αφρού από κάθε μονάδα σε It/min πρέπει να είναι τουλάχιστον τριπλάσια της αναγκαίας για την αντίστοιχη επιφάνεια του καταστρώματος σε τετραγωνικά μέτρα και η προστατευόμενη επιφάνεια πρέπει να βρίσκεται εξ ολοκλήρου έμπροσθεν της μονάδος (monitor).
Η απόστασης της κατασβεστικής μονάδας από το περισσότερο απομακρυσμένο σημείο της προστατευόμενης επιφάνειας, μπροστά της, πρέπει να μη υπερβαίνει το 75 % της προβολής της, σε συνθήκες άπνοιας.
Μια μονάδα πυρόσβεσης με ένα σύνδεσμο εύκαμπτου σωλήνα για εκτοξευτήρα, πρέπει να ευρίσκονται δεξιά και αριστερά επί του πρωραίου διαφράγματος του επιστέγου ή σε ανάλογες θέσεις που έχουν όψη προς το κατάστρωμα των δεξαμενών φορτίου. Πρέπει ακόμη να προβλέπονται εκτοξευτήρες που θα επιτρέπουν ελιγμούς κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων καταπολέμησης της πυρκαγιάς και την κάλυψη όλων των επιφανειών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων οι οποίες κρύβονται από τις ίδιες τις πυροσβεστικές μονάδες.
Διακόπτες παροχής πρέπει να υπάρχουν τόσο στον κύριο αγωγό αφρού όσο και στο σύστημα σωληνώσεων του νερού που θα χρησιμοποιηθεί για την κατάσβεση της πυρκαγιάς, αμέσως μπροστά σε κάθε θέση πυροσβεστικής μονάδος, για να μπορεί να απομονώνεται από τους αγωγούς αυτούς όταν υποστούν βλάβη υφιστάμενα τμήματα.