ΧΩΡΟΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ

Γενικά

Η μεγάλη ανάπτυξη της βιομηχανίας τα τελευταία τριάντα χρόνια, η εμφάνιση του περονωτού  αναβατόριου (Mark) από το 1950, η εφεύρεση νέων αναβατόριων που κινούνται αυτόματα πάνω σε τροχιές, το πλήθος των αποθηκευμένων υλικών, η ανάγκη της γρήγορης εξυπηρέτησης των πελατών και το συνεχώς αυξανόμενο κόστος των οικοπέδων, οδήγησαν την αποθηκευτική τεχνική σε μια νέα εποχή.
Το πρόβλημα της αυτόματης αποθήκευσης όσον το δυνατόν περισσότερων υλικών σε ένα περιορισμένο χώρο, λύθηκε με την δημιουργία των χώρων κατακόρυφης αποθήκευσης (High piled storage).
Οι χώροι κατακόρυφης αποθήκευσης (ΧΚΑ) αποτελούνται από πολλά ράφια παλετών σε φέροντα στοιχεία από προκατασκευασμένο μπετόν ή προφίλ στους διαδρόμους των οποίων κινούνται αυτόματα αναβατόρια - που είναι λίγο μεγαλύτερα από τις παλέτες - πάνω σε τροχιές.

Αίτια και περιγραφή πυρκαγιάς

Τα σπουδαιότερα αίτια πυρκαγιών στους ΧΚΑ είναι τα ακόλουθα

Μετάδοση πυρκαγιάς από γειτονικό χώρο

Εμπρησμός ή κεραυνός

Βλάβες στις εγκαταστάσεις θέρμανσης, κλιματισμού, φωτισμού και αυτοματισμών.

Βραχυκύκλωμα από πτώση παλέτας.

Απροσεξία εργαζομένων (αναμμένα τσιγάρα, σπίρτα, στουπιά κ.λπ.)

Ανάλογα με το είδος των αποθηκεμένων υλικών, οι ΧΚΑ ταξινομούνται σε τέσσερις κατηγορίες:
• Κ-1: Περιλαμβάνει τα κανονικά καιόμενα υλικά ή τα μη καιόμενα που έχουν καιόμενη συσκευασία (τρόφιμα, υαλικά σε χαρτόνια, χαλιά, μάλλινα υφάσματα, ηλεκτρικές συσκευές με σιδερένιο περίβλημα).
• Κ-2: Περιλαμβάνει χαρτόνια συσκευασίας πλαστικά (εκτός από την ζελατίνα και το αφρώδες πλαστικό), μπάλες φελλού, κόντρα πλακέ, μοκέτες, οινοπνευματώδη ποτά σε βαρέλια, ξύλινα έπιπλα και ρόλους χαρτιού οριζόντια αποθηκεμένους.
• Κ-3: Περιλαμβάνει φύλλα ξύλου, πισσόχαρτα, πριονίδια, ξύλινες παλέτες, ζελατίνες, καουτσούκ και υλικά από αφρώδες πλαστικό.
• Κ-4: Περιλαμβάνει ρόλους ή φύλλα από ελαστικό και αφρώδες πλαστικό.
Μόλις εμφανισθεί πυρκαγιά σε ένα ΧΚΑ, δημιουργείται το φαινόμενο της καμίνου. Δηλαδή η φωτιά μεταδίδεται κατακόρυφα με πολύ μεγάλη ταχύτητα και σε χρονικό διάστημα 60 -120 s φθάνει σε μεγάλο ύψος. Οι παράγοντες που βοηθούν την γρήγορη μετάδοση της φωτιάς είναι τα ανερχόμενα καυσαέρια και θερμά ρεύματα, καθώς επίσης και τα κατακόρυφα χάσματα που υπάρχουν μεταξύ των παλετών. Όταν η φωτιά φθάσει σε ύψος 5 -Η 10 m η χρήση των φορητών μέσων πυρόσβεσης είναι επικίνδυνη αλλά και χωρίς αποτέλεσμα, γιατί τα φέροντα στοιχεία χάνουν την αντοχή τους από την υψηλή θερμοκρασία και υποχωρούν. Η αποτελεσματική λοιπόν πυροπροστασία ενός ΧΚΑ, επιτυγχάνεται μόνον με τα μόνιμα συστήματα πυρόσβεσης.

Μόνιμο σύστημα πυρόσβεσης

Η αποτελεσματική προστασία των ΧΚΑ επιταχύνεται με το αυτόματο σύστημα Sprinkler, το οποίο εκτός από την κατάσβεση της φωτιάς ψύχει ταυτόχρονα και την μεταλλική κατασκευή. Το σύστημα Sprinkler είναι πάντα υγρού τύπου εκτός αν υπάρχει-περίπτωση ψύχους οπότε έχουμε ξηρή εγκατάσταση  που συνοδεύεται υποχρεωτικά από σύστημα πυρανιχνεύσεως με ανιχνευτές ιονισμού. Εκτός του ψύχους η πυρανίχνευση με ανιχνευτές καπνού είναι απαραίτητη όταν αποθηκεύονται είδη διατροφής ή ελαστικά υφάσματα.
Ένα βασικό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπισθεί είναι η πτώση της πίεσης λόγω των τριβών από την ροή του νερού στις σωληνώσεις. Για το λόγω αυτό η κατανομή γίνεται από την οροφή, οπότε η στατική πίεση του νερού εξισορροπεί την πτώση πίεσης λόγω αντιστάσεων.

Ο υπολογισμός της απαιτούμενης ποσότητας νερού της εγκατάστασης, γίνεται αφού ορισθεί η επιφάνεια δράσης για τα ακροφύσια Sprinkler κάτω από την οροφή σε 260 m2 ή 300 m2, ενώ για τα ακροφύσια που βρίσκονται σε επίπεδα στο εσωτερικό των ραφιών σε 45 m2 ανά επίπεδο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ακροφύσια Sprinkler των ραφιών έχουν ένα προστατευτικό δίσκο με επιφάνεια 200 cm2 περίπου, για να μην ψύχονται από το νερό που πέφτει από τα τοποθετημένα υψηλότερα ακροφύσια.
Η απαιτούμενη παροχή νερού στους ΧΚΑ υπολογίζεται από το διάγραμμα του σχήματος 8.6 και εξαρτάται από το είδος των αποθηκευμένων υλικών, την επιφάνεια δράσης για τα ακροφύσια Sprinkler κάτω από την οροφή και το ύψος των στιβάδων μεταξύ δύο ενδιάμεσων επιπέδων ακροφυσίων.
Συμπληρωματικά αναφέρουμε ότι η επιφάνεια κάλυψης ενός ακροφυσίου είναι 9 m2, κάθε αυτόματο σύστημα Sprinkler πρέπει να διαθέτει δύο πηγές νερού και η τροφοδοσία της εγκατάστασης να διαρκεί 90 min.