ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ

4.2 ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΠΡΟ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

4.2.1 Στόχευση του Σκοπού

Η πρόληψη και ο περιορισμός της εξάπλωσης της πυρκαγιάς που είναι και ο στόχος του πυροπροστατευτικού σχεδιασμού επιβάλλουν διάφορες συνεκτιμήσεις π.χ. για το θερμικό δυναμικό των καυσίμων ενός κτιρίου σε σχέση με την καλυπτόμενη επιφάνεια· επειδή το ξύλο είναι ένα εύκολα απαντώμενο υλικό, το θερμικό αυτό δυναμικό εκφράζεται σε «ισόποσο ξύλου» γνωρίζοντας ότι η θερμαντική αξία του ξύλου είναι 16-18 MJ/kg (4450Kcal/kg).

4.2.2 θερμικό (Πυροθερμικό) Φορτίο

Το θερμικό φορτίο (ως ποσό της θερμότητας που παράγεται από την καύση του συνόλου των καυσίμων υλικών μέσα σε ένα χώρο, π.χ. αμπάρι πλοίου) για την περίπτωση κτιρίων καθορίζεται από τη συνολική ποσότητα της θερμότητας η οποία εκλύεται από την καύση όλων των υλικών που μπορεί να καούν, συμπεριλαμβανομένων των επίπλων, επιχρισμάτων και, γενικότερα, των εσωτερικών τελειωμάτων.
Το θερμικό φορτίο, εναλλακτικά μπορεί να αναφερθεί πυροθερμικό φορτίο.
Εάν ως βάση αναφοράς ληφθεί επιφάνεια lm2 το θερμικό δυναμικό ανά m2 συνιστά την πυκνότητα του θερμικού φορτίου (MJ/m2).
Σε ορισμένα εγχειρίδια θίγεται ότι:
1) Εάν είναι δυνατό να υπάρξουν στατικές καταστάσεις έχει νόημα η αναφορά σε ακίνητο θερμικό φορτίο: σύνολο του θερμικού δυναμικού όλων των καυσίμων υλικών της κατασκευής (πλαισίων, παραθύρων, ξύλινων δαπέδων και ορόφων, εσωτερικών επενδύσεων κ.λπ.) και εσωτερικού εξοπλισμού.
2) Εάν γίνονται μετακινήσεις υλικών (εντός επιχειρήσεων κ,α.) το πυροθερμικό φορτίο ταυτίζεται με κινητό θερμικό φορτίο κινητό θερμικό φορτίο είναι το σύνολο του θερμικού δυναμικού όλων των υλικών που μπορούν να μετακινηθούν μέσα σε ένα κτίριο (ή κτιριακό συγκρότημα, π.χ. επιχείρησης)· η τιμή, τότε, του θερμικού φορτίου δεν παραμένει σταθερή, αλλά τοπικά και χρονικά ποικίλει (π.χ. αποθήκευση εμπορευμάτων)- γι' αυτό, ως θερμικό φορτίο ενός κτιριακού διαμερίσματος πρέπει να εκτιμάται το ποσό θερμότητας που θα εκλυθεί όταν υπάρξει φωτιά στις δυσμενέστερες συνθήκες λειτουργικότητας.

4.2.3 Θερμικό Φορτίο και Κίνδυνος Πυρκαγιάς

Το θερμικό φορτίο παρέχει ενδείξεις για την εκτίμηση κινδύνων πυρκαγιάς, λόγω θερμικών προϊόντων καύσης/10/.
Για τη διάρκεια της πυρκαγιάς εκτός από την αύξηση του θερμικού φορτίου σπουδαίο ρόλο παίζει και η ποσότητα του εισερχόμενου ατμοσφαιρικού αέρα στο καιόμενο σύστημα. Στα κτίρια ο παράγοντας αυτός οφείλεται συνήθως στον εξαερισμό (κατά κύριο λόγο από τα παράθυρα). Στην αλληλεξάρτηση των παραμέτρων που συνθέτουν το φάσμα των κινδύνων πυρκαγιάς μετέχει και το μέγεθος του καιόμενου κτιρίου ή κτιριακού διαμερίσματος κ.λπ.
Όσο μεγαλύτερο όγκο έχει ένα κτίριο, τόσο περισσότεροι είναι οι κίνδυνοι για τη ζωή και την περιουσία των ανθρώπων.
Για τον περιορισμό ανθρωπίνων θυμάτων και απώλειας περιουσιών επιβάλλονται (ως βασική επιδίωξη της βέλτιστης δομικής πυροσυγκράτησης): α) πυροδιαμερισματοποίηση β) πυροφραγμοί γ) εξασφάλιση οδών διαφυγής
δ) έγκαιρη ανίχνευση, αναγγελία και κατάσβεση πυρκαγιάς (έγκαιρη αντίδραση).

4.3 ΕΝΕΡΓΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΔΟΜΙΚΗ ΠΥΡΟΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗ

4.3.1 Πυροδιαμερισματοποίηση- Πυροδιαμερίσματα

Πυροδιαμερισματοποίηση σημαίνει διαμερισματοποίηση, δηλαδή κατάτμηση των κτιρίων σε τμήματα, η οποία εξασφαλίζει πλήρη διαχωρισμό των τμημάτων αυτών μεταξύ τους με διαχωριστικά στοιχεία τα οποία αντέχουν στη φωτιά για χρονικό διάστημα που προκαθορίζεται ανάλογα με την προβλεπόμενη χρήση του κτιρίου και την αναμενόμενη διάρκεια πυρκαγιάς. Τα διαμερίσματα που διαμορφώνονται κατ' αυτό τον τρόπο λέγονται πυροδιαμερίσματα.
Το μέγεθος του πυροδιαμερίσματος καθορίζεται από το είδος χρήσης του κτιρίου, το πυράντοχο της κατασκευής (κτιρίων, διαμερισμάτων) και το ύψος του κτιρίου. Κανονισμοί επιβάλλουν: τοίχοι, δάπεδα κ.λκ. στοιχεία των πυροδιαμερισμάτων να κατασκευάζονται από πυράντοχα υλικά.
Για να μη χρειάζεται κάθε φορά εργαστηριακός έλεγχος (για εξοικονόμηση, δηλαδή, χρόνου και χρήματος) οι Οικοδομικοί Κανονισμοί και τα σχετικά Πρότυπα περιέχουν τύπους κατασκευών που αναγνωρίζεται ότι παρέχουν δεδομένη αντίσταση στη φωτιά χωρίς να απαιτείται δοκιμασία τους.
Επειδή στα κτίρια υπάρχουν ανοίγματα επικοινωνίας (διάδρομοι, κλιμακοστάσια, κ.λπ.), πρέπει αυτά να μη υποβαθμίζουν την πυροδιαμέρισμα-τοποίηση σε απλή διαμερισματοποίηση· επιβάλλεται λήψη ειδικών μέτρων και σε αυτά συμπεριλαμβάνονται οι πυροφραγμοί και οι οδεύσεις διαφυγής.

 

 

4.3.2 Πυροφραγμοί

Πυροφραγμός είναι δομική κατασκευή που έχει σκοπό να εμποδίζει τη διέλευση καπνού και φλογών μεταξύ δύο χώρων ενός και του αυτού κτιρίου. Πυροφραγμοί υπάρχουν πολλών τύπων π.χ.:
— Πυροφραγμός από πυράντοχο ελαφρομπετόν, με βάση βερμικιλίτη ·ή περλίτη
— Πυροφραγμός από πυράντοχο ελαφρομπετόν με χρήση αμίαντου
— Πυροφραγμός με άμμο θαλασσινή
— Πυροφραγμός πετροβάμβακα
— Πυροφραγμοί προσωρινοί (από πετροβάμβακα σε μικρούς σάκκους)
— Πυροφραγμοί τύπου MCT Σουηδίας

4.3.3 Οδεύσεις Διαφυγής

Όδευση διαφυγής είναι μία προγραμματισμένη (και σχεδιασμένη στο μελετητικό στάδιο της κατασκευής) πορεία που αποσκοπεί να μη εγκλωβισθούν άνθρωποι, λόγω πυρκαγιάς, στα κτίρια (σε αντίθεση με τη «φυσική οδό διαφυγής» που είναι μία τυχαία πορεία που κάνουν οι άνθρωποι όταν κινδυνεύουν να εγκλωβισθούν σε καιόμενη δομική κατασκευή). Ο σχεδιασμός των οδεύσεων διαφυγής στηρίζεται στο χρόνο αντίδρασης του ανθρώπου που προβλέπεται να είναι σε συγκεκριμένο κτίριο, δηλαδή το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την εκδήλωση της πυρκαγιάς μέχρι τη στιγμή άφιξης του ανθρώπου σε ασφαλή χώρο.Ρυθμίσεις σχετικά με τις οδούς διαφυγής αναφέρονται σε Ελληνικές Πυροσβεστικές Διατάξεις.
Στις Διατάξεις αυτές το πλάτος διαφυγής καθορίζεται με βάση τη μονάδα πλάτους εξόδου που είναι 55cm. Μονάδα πλάτους είναι το πλάτος για τη διέλευση ενός ατόμου. Το ελάχιστο πλάτος διαφυγής πρέπει να είναι 1,10m., δηλαδή δύο μονάδες.
Οι ίδιες Διατάξεις ορίζουν ότι οι θύρες διαφυγής πρέπει να έχουν φωτεινές επιγραφές, ενδείξεις, οδηγίες —να επισημαίνονται σωστά. Απαγορεύεται η ύπαρξη οποιουδήποτε αντικείμενου μπορεί να προκαλέσει παραπλάνηση (π.χ. καθρέφτες) ή διακοπή της οδού διαφυγής, ή μείωση του πλάτους όδευσης.
Οι Κανονισμοί αναφέρονται στο μήκος που πρέπει να έχει η διαφυγή, ορίζοντας τη συντομότερη διαδρομή από θεωρούμενο σημείο της κάτοψης διαμερίσματος κ.λπ. προς την αντίστοιχη έξοδο.

4.3.4 Έγκαιρη Αντίδραση

Η έγκαιρη αντίδραση στην πυρκαγιά, που επιζητείται από .τα ίδια τα κτίρια, πέρα από-το γεγονός ότι συναρτάται με τη χωροθέτησή τους και την ύπαρξη ευκολιών για την Πυροσβεστική Υπηρεσία και τους χρήστες τους, ταυτίζεται σε όλες τις περιπτώσεις με τη χωρίς βραδύτητα ανίχνευση, αναγγελία και κατάσβεση της πυρκαγιάς. Τα σύγχρονα αυτόματα συστήματα πυρασφάλειας είναι πολλές φορές απαραίτητες εγκαταστάσεις για να επιτευχθεί δομική πυροσυγκράτηση· το θέμα, επειδή είναι μεγάλο, θα εξετασθεί ιδιαίτερα.

4.4 Η ΔΥΝΑΤΉ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

4.4.1 Αποτελεσματικότητα

Τα μέτρα πυροπροστασίας είναι δυνατό να αποδειχθούν αποτελεσματικά μόνο εάν αποφασίζονται με συλλογιστική τεκμηριωμένη σε σωστή ανάλυση και αποτίμηση των κινδύνων πυρκαγιάς .
Αριστοποίηση της πυροπροστασίας αποτελεί η ελαχιστοποίηση κόστους πυρασφάλειας και απωλειών από φωτιά..
Χρονικά, οι κίνδυνοι (αλλά και οι μέθοδοι παραγωγής), οι επιβλαβείς επενέργειες και οι απαιτήσεις πυροπροστασίας δεν αποκλείεται να μεταβάλλονται. Οι παράμετροι που επεμβαίνουν σε αυτές τις αλλαγές πρέπει να προσδιορίζονται περιοδικά για να εκτιμάται ότι συνεχίζει η σχέση «κίνδυνος —παραγωγική διαδικασία» να είναι αριστοποιημένη.
Οι διεργασίες υπολογισμού των κινδύνων πυρκαγιάς μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες: α) Αναγνώριση κινδύνων και ενδεχομένων επικινδύνων καταστάσεων β) Εκτίμηση κινδύνων και αναμενόμενων απωλειών (οικονομικών ζημιών,
ανθρωπίνων θυμάτων) γ) Αξιολόγηση των μέτρων που προτείνονται (ή έχουν ληφθεί) —έλεγχος.

4.4.2 Χρησιμότητα Πληροφοριών

Οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται από την εξέταση της κατάστασης που επικρατεί στο χώρο μιας πυρκαγιάς μπορεί να χρησιμεύσουν ως πολύτιμη πηγή για επιμορφώσεις και σχεδιασμό διεργασιών αντιμετώπισης παρομοίων πυρκαγιών στο μέλλον. Κατά συνέπεια, έχει μεγάλη σημασία η τεκμηρίωση τέτοιων δεδομένων για την εκτίμηση των κινδύνων πυρκαγιάς και τη λήψη καταλλήλων αποφάσεων.

4.4.3 Κατανόηση Κινδύνων Πυρκαγιάς

Το πρόβλημα της κατανόησης των κινδύνων πυρκαγιάς περιλαμβάνει τον καθορισμό σχέσεων μεταξύ τους και επιβάλλει ανάλυση τους: εξέταση/ διαγνωστική πλήθους, σημείων, παραμέτρων και παραγόντων που μπορεί να σκιαγραφηθούν ως εξής:

1. Θέση. Τοποθεσία.

Προσπελάσεις για κατάσβεση φωτιάς.
Έκθεση (πιθανή).
Διαθέσιμη παροχή νερού-ποσότητα νερού.
Κυκλοφοριακές συνθήκες κίνηση —απόσταση μεταξύ κτιρίων, τύποι
κ.λπ. χαρακτηριστικά δομών.

2. Κτιριακή κατασκευή. Υλικά.

Τοίχοι (εσωτερικοί, εξωτερικοί κ.λπ.).
Οροφές.
Χρήση.
Θύρες.
Παράθυρα.
Διάδρομοι, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες.
Ηλεκτρικά συστήματα.
Πηγές καυσίμων θέρμανσης κ.λπ.
Χώροι αποθήκευσης καυσίμων ειδών.

3. Περιεχόμενο κτιρίων. Πράγματα.

Υγρά —ενεργητικότητα, ποσότητα, είδη.
Στερεά υλικά —ποσότητες, είδη.
Τοποθεσία υλικών διαδικασίες ό,που εμπλέκονται αυτά.

4. Διαχειριστικοί παράγοντες.

Σχεδιασμός για ανάπαυση σε οικίες κ.λπ. Τακτική καπνιστών. Γενική καθαριότητα,

5. Οικιστικός παράγοντας· άνθρωποι (αριθμός, χαρακτηριστικά)· κατοίκηση.

Θέση στα κτίρια.
Έξοδοι —αριθμός, σήμανση, προσπέλαση.
Ανθρώπινες δραστηριότητες —εργασία (δουλειά), παιχνίδι κ.λπ.
Θέση ιδιοκτητών, επισκεπτών, πελατών (μαγαζιών κ.Χπ.), υπαλλήλων κ.α.

6. Σύστημα πυροπροστασίας (εάν υπάρχει ως μέσο πυρασφάλειας).

 Σύστημα ανίχνευσης πυρκαγιάς.
Σύστημα αναγγελίας πυρκαγιάς. Σύστημα πληροφόρησης/συνεννόησης. Μέσα κατάσβεσης φωτιάς. Προβλήματα ανθρώπων.

7. Μετά από πυρκαγιά.

Σάρωση/κάθαρση.Σχέδιο έκτακτης ανάγκης· πλάνο κινδύνων (απομάκρυνσης κ.λπ.).

4.4.4 Επιλογή της Μορφής Πυροπροστασίας

Ο προσδιορισμός των κινδύνων πυρκαγιάς πρέπει να βασίζεται σε επισκόπηση των κινδύνων (πρόκλησης —συντήρησης— εξάπλωσης —επίδρασης σε ανθρώπους και υλικά) της φωτιάς για να επιλεγεί με ρεαλισμό η μορφή πυροπροστασίας που σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαία.
Τυχόν αλλαγές σε κατοικίες και λοιπά κτίρια (από άποψη δομής και χρήσης), μεταβολές στην παραγωγική διαδικασία και διαφοροποιήσεις των φορτίων (εμπορευμάτων, συνετών ή όχι επιβατών) σε μεταφορικά μέσα, μπορεί να έχουν επίπτωση σττην πυρασφάλεια συγκεκριμένου συστήματος (ξενοδοχείου, βιομηχανικής επιχείρησης, πλοίων κ.λπ.). Με βάση, το ενδεχόμενο αυτό πρέπει να προσδιορίζονται οι πιθανές από φωτιά απώλειες.
Υπάρχουν κώδικες που δέχονται επικίνδυνα λόγω πυρκαγιάς επίπεδα και τεχνικές εκτίμησης πιθανών επιζημίων καταστάσεων για επίλυση ποικίλων προβλημάτων στην πράξη, όπως εξεύρεση τροπων αποζημίωσης για ασφαλίσεις υλικών ζημιών (π.χ. Ευρωπαϊκό πρότυπο εκτίμησης των βιομηχανικών και εμπορικών κινδύνων, που εκπονήθηκε κάτω από τον έλεγχο της Επιτροπής υπ' αρ. 30 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ασφάλισης).
Η υπόδειξη συγκεκριμένων μέσων (και μέτρων) πυρασφάλειας είναι αδύνατη, όταν δεν αναφερόμαστε σε ορισμένο σύστημα (οικία, θέατρο, οικονομική μονάδα). Μπορεί, όμως, να επιχειρηθεί αναζήτηση του γενικού πλαισίου αρχών και πραγμάτων για να διατυπωθούν —καταρχήν—απόψεις σχετικά με την πυρασφάλεια μιας κατάστασης και —μετά απο επιλογή των