Για να πραγματοποιηθούν οι στόχοι της παθητικής πυροπροστασίας πρέπει κατά τη δομική σχεδίαση του κτιρίου να προβλεφθούν:

α) Η δυνατότητα vd διαχωρίζεται το κτίριο σε τμήματα κατά τρόπο ώστε κατασκευαστικές προβλέψεις και επιλογές να καθυστερούν τη διάδοση της φωτιάς από το ένα στο άλλο. Ο διαχωρισμός αυτός, με επαρκώς πυράντοχα διαχωριστικά δομικά στοιχεία (τοίχοι, πατώματα, πόρτες, κ.ά.), χαρακτηρίζεται σαν «διαμερισματοποίηση» και είναι από τα βασικότερα μέτρα πυροπροστασίας, γιατί εξυπηρετεί τρείς στόχους:

• περιορίζει τη διάδοση της πυρκαγιάς

• επιτρέπει τη διαφυγή των ενοίκων

• δίνει χρόνο γιά την προσέγγιση και ακίνδυνη δράση πυροσβεστών.

β) Κατά τη σχεδίαση των κτιρίων πρέπει να προβλέπεται εξασφάλιση οδών διαφυγής των ενοίκων προς το ύπαιθρο ή προς άλλα διαμερίσματα, εξασφαλισμένα από την πυρκαγιά. Το τελευταίο αυτό γίνεται κατ'ανάγκη στα πολύ μεγάλα πολυόροφα κτίρια, που η έγκαιρη εκκένωση τους είναι πρακτικά αδύνατη.

γ) Παράλληλα προς τη μελέτη των οδών διαφυγής πρέπει να γίνεται πρόβλεψη της διαδρομής καπνού και αερίων, έτσι που οι οδοί διαφυγής να διατηρούνται ελεύθερες και ακόμη πρέπει να γίνονται προβλέψεις για την επαρκή εισροή αέρα μέχρις ότου απομακρυνθούν οι άνθρωποι. Στη συνέχεια πρέπει να είναι δυνατή η διακοπή (κατά το δυνατόν) της εισροής αέρα για να παρεμποδίζεται η εξάπλωση της πυρκαγιάς.

Φυσικά οι ελεύθερες αυτές οδοί διαφυγής χρησιμεύουν και για την ασφαλή προσέγγιση των πυροσβεστών στην εστία της πυρκαγιάς.

Για την επιδίωξη των παραπάνω στόχων χρειάζεται να γίνει προσεκτική εξέταση μιας ποικιλίας θεμάτων και κατά τη σχεδίαση να γίνει μια επιλογή λογικών παραδοχών, την οποία θα ακολουθήσει μια βασική σειρά συλλογισμών και υπολογισμών.

Κατά την προσπάθεια υλοποιήσεως των κυρίων επιδιώξεων της παθητικής πυροπροστασίας, παραβλέπεται (σε πρώτη φάση) η πιθανή άμεση  εξωτερική παρέμβαση με πυροσβεστικά μέσα και θεωρείται ότι η πυρκαγιά θα σβύσει όταν εξαντληθούν τα καυστά υλικά του χώρου. Ο μελετητής πρέπει να υπολογίσει ή εκτιμήσει:

α. Την πιθανή διάρκεια της πυρκαγιάς, καθώς και τις αναμενόμενες μέγιστες θερμοκρασίες στα δομικά στοιχεία.

β. Την συμπεριφορά των δομικών στοιχείων του κτιρίου κάτω από τις αναμενόμενες συνθήκες πυρκαγιάς, σε συνάρτηση με τη γεωμετρική μορφή των χώρων του όλου κτιρίου και των περιεχομένων του.

γ. Να προβλέψει τις πιθανές διαδρομές των καπνών και γενικά των αερίων της καύσεως, και να σχεδιάσει διόδους και μικρού κινδύνου οδεύσεις προς το ελεύθερο περιβάλλον.

δ. Να συγκεντρώσει και αξιολογήσει πληροφορίες και στατιστικά δεδομένα για το πιθανό περιεχόμενο (κυρίως το πυροθερμικό φορτίο) των κτιρίων της εξεταζόμενης κατηγορίας, ώστε σε συνδυασμό με όσες υποχρεώσεις  προβλέπουν οι κανονισμοί, να προχωρήσει στην επιλογή αποδεκτών λύσεων.

Η μείωση της ταχύτητας μετάδοσης μιας πυρκαγιάς, είναι ένας από τους κυριώτερους στόχους της δομικής πυροπροστασίας. Δύο είναι οι βασικοί τρόποι γιά την επίτευξη της:

α. Η χρησιμοποίηση στην κατασκευή του κτιρίου και του εξοπλισμού του, υλικών άφλεκτων ή βραδείας ανάφλεξης.

β. Η κατάτμηση του κτιρίου σε τμήματα (πυροδιαμερίσματα), ώστε με κατάλληλη διάταξη και κατασκευή των περιμετρικών στοιχείων (τοίχων, δαπέδων, θυρών, κ.λπ.), να εμποδίζεται ή να καθυστερείται η διάδοση της φωτιάς από το ένα τμήμα στο άλλο.

Η κατασκευή πυροδιαμερισμάτων πρέπει να εφαρμόζεται σχολαστικά στα μεγάλα κτίρια. Πυροστεγή διαφράγματα (τοίχοι και πατώματα), πρέπει να διαχωρίζουν το κτίριο οριζόντια και κατακόρυφα στα «διαμερίσματα πυρκαγιάς», που επικοινωνούν μεταξύ τους με ανοίγματα, όπου πυράντοχες αυτόματα κλειόμενες πόρτες αναστέλλουν τη μετάδοση της φωτιάς, τουλάχιστον έως ότου δράσει η πυροσβεστική υπηρεσία.

Το ανώτερο όριο μεγέθους διαμερισμάτων καθορίζεται από τους οικοδομικούς κανονισμούς, σε συνάρτηση με τον προορισμό του κτιρίου. Πρέπει όμως να έχουμε υπ'όψη ότι οι διατάξεις των κανονισμών αποβλέπουν μόνο στην προστασία της ζωής των ενοίκων. Η σωστή εξυπηρέτηση του «πελάτη» από τον μελετητή του κτιρίου, θα γίνει αν ληφθεί υπ'όψη ότι ελάχιστα όρια υποχρεωτικής αντίστασης των δομικών στοιχείων στη φωτιά και τα μέγιστα όρια διαμερίσματος που επιτρέπει ο νόμος, είναι δυνατόν σε πολλές περιπτώσεις να μην παρέχουν τον απαιτούμενο βαθμό ασφάλειας έναντι πυρκαγιάς. Συχνά είναι σωστό να προβλεφθούν πρόσθετα μέτρα, ιδίως σε περιπτώσεις που θα εγκατασταθούν μηχανήματα και υλικά μεγάλης αξίας ή εύφλεκτα υλικά που χρησιμοποιεί π.χ. η βιομηχανία. Η στατιστική μελέτη των πυρκαγιών δείχνει πως σε πολλά κτίρια ή συγκροτήματα κτιρίων, υπάρχουν περιοχές με μεγαλύτερη πιθανότητα εκδήλωσης και ανάπτυξης πυρκαγιάς. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις και αποθήκες. Για τις περιοχές αυτές, που με κάποιες προϋποθέσεις ονομάζονται επικίνδυνες, πρέπει να εξετάζεται η δυνατότητα διαχωρισμού με πυράντοχους τοίχους και πατώματα.

Στις αρχές του 20ου αιώνα που άρχισαν να κατασκευάζονται τα μεγάλα και υψηλά κτίρια, διαπιστώθηκε η ανάγκη να εφαρμοστεί η αρχή της διαμερισματο-ποίησης και σε τμήματα του ίδιου κτιρίου. Έτσι αναπτύχθηκαν συστήματα με πυροστεγείς πυροφραγμούς (κατάλληλα χωρίσματα, τοίχοι και πατώματα) που, διαχωρίζουν το κτίριο οριζόντια και κατακόρυφα. Τα «διαμερίσματα πυρκαγιάς» επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ανοιγμάτων ειδικής κατασκευής, όπως πυρά-ντοχες πόρτες που κλείνουν αυτόματα όταν εκδηλωθεί πυρκαγιά και εμποδίζουν την εξάπλωση της φωτιάς και των προϊόντων της, μέχρις ότου εκδηλωθεί κατασβεστική επέμβαση.

Αντίστοιχη πρόνοια στο χώρο της βιομηχανίας οδηγεί στην πλήρη ανεξαρτοποίηση των διοικητικών και παραγωγικών εγκαταστάσεων. Ακόμη οι μονάδες για τις οποίες η στατιστική πιθανότητα να εμφανιστεί πυρκαγιά είναι αυξημένη, πρέπει να διαχωρίζονται από τις υπόλοιπες.

Οι γερμανικές π.χ. διατάξεις προστασίας εργαζομένων, προβλέπουν στις βιομηχανίες επίπλων χωριστό κτίριο για το βερνικωτήριο. Μια τέτοια διάταξη και στην Ελλάδα θα είχε προλάβει πολλές πυρκαγιές που έγιναν σε τέτοιες βιομηχανίες.

Κατά τη μελέτη επομένως κτιρίων, το θέμα της διαμερισματοποίησης θα πρέπει να εξετάζεται ιδιαίτερα για ορισμένους χώρους όπως:

α) Περιοχές γκαράζ και επισκευών οχημάτων β) Περιοχές εναποθέσεως απορριμμάτων γ) Λεβητοστάσια, εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης δ) Αποθήκες καυσίμων

ε) Μετασχηματιστές μέσης και υψηλής τάσης στ) Εγκαταστάσεις μηχανημάτων αερισμού

Ο Κ.Π.Κ.  αναφερόμενος στον έλεγχο της εξάπλωσης πυρκαγιάς μέσα σένα κτίριο δίνει οδηγίες και καθορίζει προδιαγραφές και όρια για το διαχωρισμό σε πυροδιαμερίσματα και τη χρήση υλικών περιορισμένης αναφλεξιμότητας και καυστότητας, στα διάφορα δομικά στοιχεία και τα εσωτερικά τελειώματα. Για κάθε κατηγορία κτιρίου έχουν τεθεί ειδικοί περιορισμοί και απαιτήσεις που καθορίζονται λεπτομερώς στον Κ.Π.Κ. και θα αναφερθούν συνοπτικά σε επόμενο κεφάλαιο.

Ενώ δεν είναι πρακτικά εφαρμόσιμη η επισήμανση όλων των βιομηχανικών κινδύνων με απλή κατάταξη σε ομάδες, ο μελετητής του κτιρίου πρέπει να έχει κατά νού ότι μπορεί να καταταγούν σε πέντε κύριες κατηγορίες:

Ι. Υλικά υποκείμενα σε αυτόματη ανάφλεξη

II. Οξειδωτικά μέσα

III. Ουσίες που γίνονται επικίνδυνες στην επαφή τους με νερό ή αέρα

IV. Ουσίες που ελκύουν δηλητηριώδη αέρια όταν θερμανθούν

V. Στερεές ουσίες που αποσυντίθενται εκλύοντας θερμότητα

IV. Κάθε αναφλέξιμη στερεά ύλη με σημείο ανάφλεξης (flash point) κάτω από 121°C.

Ι. Κάθε υγρά ουσία με σημείο ανάφλεξης κάτω των 65°C.

II. Κάθε ουσία που μπορεί να μεταδώσει τη φωτιά αναμμένη παρασύρεται από ρεύματα αέρα (π.χ. καυσαέρια ή άνεμο), από το ένα τμήμα κτιρίου σε άλλο ή από ένα κτίριο σε άλλο.

Ο μελετητής κάθε κτιρίου θα πρέπει, σε συνεργασία με τον Ιδιοκτήτη, να κάνει πρόβλεψη του είδους και της ποσότητας των καυσίμων υλών που υπάρχει λογική πιθανότητα να εισαχθούν σε κάθε χώρο. Με αφετηρία αυτή την πληροφορία μπορεί να κάνει πρόβλεψη για τη διάρκεια και την ένταση της πιθανής πυρκαγιάς, μπορεί δηλαδή να υπολογίσει το «θερμικό φορτίο» (ή πυροθερμικό φορτίο), με τη σχέση:

Q = Σ (mχ x Η_{ν)/ΑΔ            (σε Mcal/m^{2) όπου}}

mv: η μάζα κάθε είδους καιόμενου υλικού που βρίσκεται στο χώρο ή στο προσιτό περίβλημα, (kg).

 Ην: η πραγματική απόδοση θερμότητας καύσεως του υλικού (θερμογόνος δύναμη, σε Mcal/kg)

Α_Δ:. το εμβαδόν του δαπέδου του χώρου, (σε m²⁾

Με αφετηρία το πιθανό θερμικό φορτίο του χώρου, μπορεί πλέον ο μελετητής να προεκτιμήσει τις απαιτήσεις αντοχής σε πυρκαγιά για τα τοιχώματα, τα πατώματα και τη στέγη που περικλείουν το διαμέρισμα. Πάντως πρέπει να λαμβάνεται πάντοτε υπόψη, πως ένα κτίριο έχει μεγάλη διάρκεια ζωής, και είναι ενδεχόμενο να αλλάξει χρήση αρκετές φορές. Έτσι πρέπει να υπάρξει μία πρόβλεψη παθητικής πυροπροστασίας έστω και γιά μικρό θερμικό φορτίο, ακόμη και αν αρχικά το κτίριο προορίζεται γιά εντελώς άκαυστο περιεχόμενο (π.χ. αποθήκη σιδηροσωλήνων πρίν δέκα πέντε χρόνια, περιέχει σήμερα και σωλήνες από πλαστικά).

Τα μονόροφα βιομηχανικά κτίρια δεν παρουσιάζουν κατά κανόνα προβλήματα διαφυγής των ενοίκων σε περίπτωση πυρκαγιάς, και γι'αυτό όλοι σχεδόν οι ' ξένοι κανονισμοί προβλέπουν όριο έκτασης μονόροφων διαμερισμάτων μόνο

για χώρους συγκεντρώσεων ή χώρους όπου διανυκτερεύουν άνθρωποι (κατοικίες, ξενοδοχεία, νοσοκομεία).

Από το άλλο μέρος ο βιομήχανος και ο μηχανικός παραγωγής επιθυμούν μεγάλους χώρους χωρίς υποδιαίρεση γιατί έτσι εξασφαλίζουν ευελιξία κατά τις μεταβολές στην παραγωγική διαδικασία. Πρέπει όμως να λαμβάνεται υπ"όψη πως τέτοιοι χώροι μπορούν να εμφανίσουν ανυπέρβλητες δυσχέρειες στους πυροσβέστες και ότι μιά πολύ μεγάλη αναλογία των αμέσων υλικών ζημιών από πυρκαγιές, προέρχεται από πυρκαγιές σε τέτοιους χώρους.

Η δαπανηρή εγκατάσταση αυτόματης κατάσβεσης θα πρέπει να μελετηθεί εναλλακτικά και συγκριτικά με την αύξηση του κόστους παραγωγής, που ενδεχόμενα θα συνεπάγεται η κατάτμηση του χώρου.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ

1.2. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ

Η ανάγκη ομαδοποίησης των κτιρίων για να τεθούν προδιαγραφές οδηγίες και επιταγές από τον «Κανονισμό Πυροπροστασίας Κτιρίων», οδήγησε σε ταξινόμηση τους σε 9 κατηγορίες όπως φαίνονται στον Πίνακα 1.1.

Στην κατηγορία «Α. Κατοικίες» (άρθρο 5) περιλαμβάνονται όλα τα κτίρια που χρησιμοποιούνται για κατοικία, δηλαδή μονοκατοικίες, διπλοκατοικίες και πολυκατοικίες (κτίρια διαμερισμάτων) ανεξάρτητα από το σύστημα δόμησης τους ή τον αριθμό των ορόφων τους.

Στην κατηγορία «Β. Ξενοδοχεία» (άρθρ.6) περιλαμβάνονται όλες οι τουριστικές εγκαταστάσεις που αναφέρονται στις προδιαγραφές του EOT με την ονομασία ξενοδοχεία, όπως αυτές αναλύονται σε διάφορους τύπους κτιρίων και χρησιμοποιούνται για ύπνο και προσωρινή διαμονή, δυναμικότητας τουλάχιστον 20 ατόμων*. Ως μονάδα διαμονής ορίζεται ο κοιτώνας ξενοδοχείου με τους βοηθητικούς χώρους ή το αυτοτελές διαμέρισμα (σουίτα) σε ξενοδοχειακό κτίριο.

Για τα υφιστάμενα ξενοδοχεία ισχύουν μεταβατικές διατάξεις που θεσμοθετήθηκαν με τα άρθρα 16,17,18 και 19 του Κ.Π.Κ.

Στην κατηγορία «Γ. Εκπαιδευτήρια» (άρθρο 7) περιλαμβάνονται τα κτίρια της δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης, όλων των βαθμίδων, τα φροντιστήρια, τα νηπιαγωγεία και οι παιδικοί σταθμοί.

Στην κατηγορία «Δ. Γραφεία» (άρθρο 8) περιλαμβάνονται κτίρια ή μέρη κτιρίων που χρησιμοποιούνται από δημόσιες υπηρεσίες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις ή άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για διοικητικές, πνευματικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες, χωρίς να ανήκουν στην κατηγορία των καταστημάτων. Σε περιπτώσεις ύπαρξης αίθουσας συνάθροισης κοινού με «πληθυσμό» μεγαλύτερο των 50 ατόμων, μέρα σε κτίρια γραφείων, ισχύουν για τις περιπτώσεις αυτές οι αντίστοιχες διατάξεις που αναφέρονται στους χώρους συνάθροισης κοινού (κατηγορία ΣΤ). Εξ άλλου όταν στο κτίριο υπάρχουν και άλλες χρήσεις, αρμόδια για την κατάταξη του στη συγγενέστερη κατηγορία είναι η ελέγχουσα δημόσια αρχή.

Στην κατηγορία «Ε. Καταστήματα» (άρθρο 9) περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων που χρησιμοποιούνται σαν καταστήματα, για την έκθεση, πώληση και αποθήκευση εμπορευμάτων, τον καλλωπισμό ατόμων και την επεξεργασία αγαθών (χωρίς να ανήκουν στην κατηγορία «βιομηχανίες-αποθήκες»). Ειδικότερα περιλαμβάνονται καταστήματα και πολυκαταστήματα, αγορές και υπεραγορές, φαρμακεία, κουρεία, κομμωτήρια, ινστιτούτα καλλωπισμού, ραφεία, υποδηματοποιεία κ.λπ.

Ζ1 Χαμηλού βαθμού κινδύνου (Αa,Βα,Cα, D της Απ.7755/160).

Ζ2: Μέσου βαθμού κινδύνου (Αβ,Ββ,Cβ της Απ.7755/160).

Ζ3: Υψηλού βαθμού κινδύνου (Αγ,Βγ,CγΤης Απ.7755/160).

Καταστήματα που χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο για αποθήκευση εμπορευμάτων κατατάσσονται μετά από κρίση της ελέγχουσας Αρχής στην κατηγορία αυτή.

Η κατηγορία «Η. Νοσηλευτικές Εγκαταστάσεις - Φυλακές» (άρθρο 12) διαχωρίζεται στην Η, που περιλαμβάνει όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα (νοσοκομεία, κλινικές, ψυχιατρεία, ιδρύματα χρόνιων παθήσεων, κέντρα υγείας, κ.λπ.) και τα ιδρύματα κοινωνικής πρόνοιας (γηροκομεία, βρεφονηπιακοί σταθμοί, παιδικοί σταθμοί με νυχτερινή διαμονή κ.λπ.) και στην κατηγορία Η_{2 που περιλαμβάνει όλα τα σωφρονιστικά κτίρια (φυλακές, αναμορφωτήρια, κ.λπ.)}

Στην κατηγορία «Θ. Χώρος στάθμευσης οχημάτων και πρατήρια υγρών καυσίμων» (άρθρο 13) περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή ημιϋπαίθριοι χώροι που χρησιμοποιούνται για στάθμευση αυτοκινήτων ή και στεγάζουν πρατήρια υγρών καυσίμων.

Διακρίνονται σε 3 κατηγορίες:

Θ1 Μονόροφα ή και ημιϋπαίθρια.

Θ2: Υπέργεια πολυόροφα.

Θ3: Υπόγεια.

Εάν σε τμήμα κτιρίου άλλης χρήσης στεγάζεται πρατήριο υγρών καυσίμων ή υπάρχει χώρος στάθμευσης για περισσότερα από 10 αυτοκίνητα, το τμήμα αυτό εξετάζεται με τις διατάξεις αυτού του κεφαλαίου ανεξάρτητα από το εμβαδό του και πρέπει να αποτελεί ξεχωριστό πυροδιαμέρισμα με τις δικές του οδεύσεις διαφυγής.

Οπου συνυπάρχουν στο ίδιο κτίριο ο χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων με συνεργείο επισκευών αυτοκινήτων, ο χώρος ταξινομείται στην κατηγορία Ζ (βιομηχανίες - αποθήκες).

Οπως ήδη έχει αναφερθεί, σε περίπτωση αμφιβολίας για την κατάταξη ενός κτιρίου, αρμόδια για την ένταξη στη συγγενέστερη κατηγορία είναι η ελέγχουσα δημόσια αρχή.

Ο χαρακτηρισμός της κατηγορίας αναφέρεται σε ολόκληρο το κτίριο ή σε ένα τμήμα του ή σε ένα πυροδιαμέρισμα και αφορά στην κύρια χρήση του κτιρίου. Τυχόν δευτερεύουσα άλλη χρήση που συνυπάρχει στο κτίριο εξετάζεται χωριστά, αν πρόκειται για κατοικία ή αν καταλαμβάνει επιφάνεια μεγαλύτερη του 1/4 της συνολικής επιφάνειας του κτιρίου. Ανεξάρτητα από τη χρήση του, ένα κτίριο μπορεί να χαρακτηρισθεί υψηλού βαθμού κινδύνου από τη φύση των περιεχομένων του.