Επικίνδυνα Φορτία

α) Ορισμός

Επικίνδυνα φορτία (ή εμπορεύματα) είναι οι (στερεές, υγρές ή αέριες) ύλες που μεταφέρονται (με συμβατικά και μη μέσα) ως βάρη, με κάποιο τίμημα (ή —σύμφωνα με τη ναυτική ορολογία— με «ναύλο»), προορίζονται για ικανοποίηση διαφόρων κοινωνικών αναγκών (ως πρώτες ύλες —της βιομηχανίας κατά κύριο λόγο— ή έτοιμα καταναλωτικά αγαθά) και μπορούν να κάνουν ζημιά σε πρόσωπα ή πράγματα, να προξενήσουν καταστροφές εγκαταστάσεων ή των μεταφορικών τους μέσων και —γενικότερα— να δημιουργήσουν προϋποθέσεις από τις οποίες «να απειλείται κακό».
Από την άλλη μεριά οι επικίνδυνες αυτές ύλες επεμβαίνουν όλο και περισσότερο στη ζωή μας (βλ. ανάλυση του όρου στην αρχή αυτού του τμήματος), με συνέπεια η ποικιλία των ειδών τους να μεγαλώνει συνέχεια χάρη στις επιστημονικές και τεχνολογικές σημερινές δυνατότητες.
Τα επικίνδυνα φορτία βρίσκονται —συνήθως— μέσα σε κάποιο «φορέα» ως συσκευασμένα εμπορεύματα με κύρια εξαίρεση τα χύδην/χύμα καύσιμα.
Όταν επικίνδυνη ουσία πρόκειται να μεταφερθεί με πλοία («δια θαλάσσης» γενικά), πρέπει να δηλώνεται σε όλα τα φορτωτικά έγγραφα με το ορθό τεχνικό όνομα της και σε όσες περιπτώσεις χρειάζεται με το όνομα της που έχει υιοθετηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Αν αυτό δεν είναι δυνατό η περιγραφή γίνεται με τον τίτλο της Κατηγορίας στην οποία ανήκει, σύμφωνα με τις συστάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού ΙΜΟ (για τις Κατηγορίες Επικινδύνων Ειδών ΙΜΟ, βλ. «Προσδιορισμός της Ταυτότητας των Επικινδύνων Ειδών»).

β) Τεχνικό Όνομα Επικινδύνων Φορτίων

Το τεχνικό όνομα εύφλεκτου υγρού πρέπει να συνοδεύεται ή συμπληρώνεται με το σημείο ανάφλεξης όταν είναι 61°C (141°F) κ.δ. ή κατώτερο ή με το σημείο ανάφλεξης της ομάδας ή γενικότερα της Κατηγορίας στην οποία ανήκει.
Για να αποκλείεται σύγχυση, το όνομα αυτό δεν πρέπει να περιορίζεται στα αρχικά του γράμματα (οδηγία ΙΜΟ).
Ορθά τεχνικά ονόματα επικινδύνων φορτίων νοούνται τα ονόματα με τα οποία τα φορτία αυτά είναι κοινώς γνωστά και με τα οποία οι ενδιαφερόμενοι βοηθούνται στην ανεύρεση του χημικού ονόματος, ύστερα από μελέτη της διαθέσιμης γενικής βιβλιογραφίας.
Επειδή τα εμπορικά ονόματα των διαφόρων φορτίων δεν ικανοποιούν την απαίτηση αυτή, πρέπει να αποφεύγεται η χρησιμοποίηση τους εκτός αν έχουν διεθνώς καθιερωθεί (περίπτωση π.χ. ορισμένων ψυκτικών αερίων που δηλώνονται με το γράμμα R ακολουθούμενο από ένα χαρακτηριστικό —αραβικό.
Με τα ορθά αυτά τεχνικά ονόματα συντάσσονται πίνακες επικινδύνων ειδών, που όσο πλήρεις και αν είναι δεν παύουν να θεωρούνται ως ενδεικτικοί, αφού συνεχώς νέες ύλες διακινούνται με πλοία.

γ) Προσδιορισμός της Ταυτότητας των Επικινδύνων Ειδών

Κάθε στοιχείο που μπορεί να συμβάλει, αποτελεσματικά, στην ορθή εκτίμηση των ιδιοτήτων ενός εμπορεύματος έχει μεγάλη αξία, όπως είναι ευνόητο, και ιδιαίτερα όταν ενδιαφέρει η μεταφορά του.
Σύμφωνα με το σκεπτικό αυτό, επιχειρείται στο μεταφορικό κύκλωμα η ταξινόμηση των επικινδύνων ειδών (που έχουν παρόμοιες ιδιότητες) σε μεγάλες κατηγορίες (και πίνακες).
Πολύ έργο, με στόχο να πετυχαίνεται εύκολα η προμνημονευμένη διαγνωστική, έχουν παρουσιάσει οι αρμόδιοι Διεθνείς Οργανισμοί. Κώδικες, Συστάσεις και Συμφωνίες  που γίνονται στα πλαίσια αυτά αποσκοπούν, με κατάλληλες περιγραφές και σημάνσεις, στον αποκλεισμό του ενδεχόμενου παρερμηνειών.
Ειδικότερα, οι προμνημονευμένοι Οργανισμοί εστιάζουν πολύ την προσοχή τους στην ταξινόμηση των επικινδύνων ουσιών σε κατηγορίες, με τελικό στόχο τη δημιουργία ομοιομόρφων Κανονισμών. Με τις ίδιες προοπτικές επιδιώκεται τυποποίηση των σημάνσεων και των φορτωτικών εγγράφων, μια και από τη συμμετοχή τους στη (σχετική με την επικινδυνότητα των επικινδύνων ουσιών) πληροφόρηση  εξαρτώνται πολλές διεργασίες εξυπηρέτησης των φορτίων με περιορισμό των κινδύνων πυρκαγιάς κ.α.

I.M.C.O.    Inler-Governmental Maritime ConsultativeOrganization —μετονομάσθηκε (22-5-1982) σε ΙΜΟ.
Ι.Μ.Ο. International Maritime Organization*.
F.I.A.T.A. Federation Internationale des Associations de Transistaires et Assimilles.
I.A.T.A. International Air Transport Association.
A.D.R. European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road.
R.I.D. International Regulations Concerning the Carriage of Dangerous Goods by Rail.

* Ο Οργανισμός αυτός έχει εκπονήσει τον Διεθνή Ναυτιλιακό Κώδικα Επικινδύνων Ειδών, που είναι γνωστός ως IMDG (Interna-
tional Maritime Dangerous Goods Code)

Διεθνείς Οργανισμοί και Κανονισμοί που αντιμετωπίζουν θέματα επικινδύνων φορτίων.


Με τον τρόπο αυτόν όχι μόνο υποβοηθείται αλλά και επιτυγχάνεται ο σωστός χειρισμός των φορτίων στις παραλαβές από τα μεταφορικά μέσα, τις παραδόσεις σε αυτά, τις τυχόν μεταφορτώσεις, τις φορτοεκφορτώσεις γενικά, κατά τη μεταφορά με τα διάφορα μεταφορικά μέσα και τη διαφύλαξη τους στις τερματικές εγκαταστάσεις, λ.χ. λιμενικούς κ.λπ. χώρους. Είναι μία μεθοδολογία με πρακτική αξία για τις τερματικές εγκαταστάσεις —χάρη στην δυνατότητα που παρέχει για έγκαιρη «γνωριμία» του επικίνδυνου χαρακτήρα των υπόψη φορτίων —και μπορεί να εφαρμοσθεί και σε άλλους χώρους.
Σημειώνεται, επίσης, ότι οποιαδήποτε διαδικασία προώθησης αγαθών, που διεξάγεται με τις προηγούμενες αρχές, ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες ανάπτυξης ανασταλτικών παραγόντων της μεταφοράς τους· για να δοθεί η διάσταση της σημασίας που υπονοείται εδώ, υπενθυμίζεται πως κοινό χαρακτηριστικό των επικινδύνων υλών είναι ότι έχουν ιδιότητες, διαφορετικές βέβαια ανάλογα με το είδος τους, η εκδήλωση των οποίων, όμως, μπορεί να συνεπάγεται και τη διακοπή ή προσωρινή ανακοπή της επιθυμητής διακίνησης τους, με μεγάλους ηθικούς και οικονομικούς αντίκτυπους.